25/04/2024 18:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/05/2015 14:42
Nguyên tác
一聲義鼓壯山河，
仇血滔滔逐逝波。
無限筆鋒精舌劍，
回頭終愧魯煬戈。
Phiên âm
Nhất thanh nghĩa cổ tráng sơn hà,
Cừu huyết thao thao trục thệ ba.
Vô hạn bút phong tinh thiệt kiếm[1],
Hồi đầu chung quý Lỗ Dương qua[2].Dịch nghĩa
Một tiếng trống chính nghĩa vang dậy núi sông,
Máu quân thù cuồn cuộn chảy theo dòng nước.
Biết bao kẻ lấy bút làm giáo, lấy lưỡi làm gươm,
Rút cuộc cũng thẹn với cây đòng của Lỗ Dương.Bản dịch của Lê Thước
Trống nghĩa vang lừng chuyển núi sông,
Máu thù cuồn cuộn chảy thành dòng.
Biết bao giáo lưỡi cùng gươm bút,
Sách Lỗ Dương qua vẫn thẹn thùng.
Bài này có ghi chú là nhằm ca ngợi chiến công của Hoàng Hoa Thám: “Hoàng tướng quân đánh nhau với giặc ở Bắc Hà thắng trận, lúc đó là tháng giêng năm Kỷ Dậu (1909)”.
[1] Nghĩa là mũi nhọn bằng bút, gươm bằng lưỡi, thường dùng để nói về các nhà chính trị lấy văn chương hay miệng lười diễn thuyết, cổ động mà có hiệu lực sắc bén không kém gì gươm giáo.
[2] Sách Hoài Nam sử chép: “Lỗ Dương Công đánh nhau với quân nước Hàn; đánh đang hăng, thấy mặt trời đã xế chiều, vung cái qua lên để vẫy mặt trời trở lại”. Câu này muốn nói lấy văn chương mà cổ động hay lấy miệng lưỡi mà hô hào thì hiệu lực vẫn thua kém các nhà hành động võ trang, trực tiếp dùng gươm súng mà giết giặc ở trận địa như Hoàng Hoa Thám.