25/04/2024 10:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 27/12/2013 13:52
Nguyên tác
釋褐登朝自少年，
一生受用好隨緣。
慎勤夙念共三法，
止足高風慕二賢。
已是煙波閒分境，
應無冰炭到情田。
往來清落真完福，
重喜康強貺自天。
Phiên âm
Thích hạt đăng triều tự thiếu niên,
Nhất sinh thụ dụng hảo tuỳ duyên.
Thận, cần, túc niệm cung tam pháp[1],
Chỉ túc, cao phong mộ nhị hiền[2].
Dĩ thị yên ba nhàn phận cảnh,
Ưng vô băng thán đáo tình điền.
Vãng lai thanh lạc chân hoàn phúc,
Trùng hỷ khang cường huống tự thiên.Dịch nghĩa
Bỏ áo vải vào triều từ lúc thiếu niên,
Cả đời được tin dùng nhờ duyên mà có.
Hai chữ thận, cần từ lâu đã nhớ trong tam pháp,
Phong thái thanh cao biết đủ biết dừng, mến mộ hai bậc hiền tài.
Nghỉ việc quan hưởng nhàn theo phong cảnh nơi khói sóng,
Thấy mình không hợp thời thì trở về vui thú điền viên.
Xưa nay vui thú thanh nhàn được hưởng phúc trọn đời,
Lại mong rằng có thân thể khoẻ mạnh ấy là phúc trời cho.Bản dịch của Nguyễn Văn Dũng Vicar
Cởi áo lên triều tự thiếu niên
Đời được tin dùng vốn nhờ duyên
Phép quan "thận", "cần" trong ba chữ
Biết đủ biết dừng mến hai hiền
Lui quan thanh nhàn nơi khói sóng
Nóng lạnh thì về thú điền viên
Xưa nay thanh cao thường trọn phúc
Trời cho mạnh khoẻ ấy đời tiên
Trần Danh Tiêu người xã Yên Sở, huyện Đan Phượng (nay là xã Yên Sở, huyện Hoài Đức, Hà Nội), đỗ tiến sĩ năm 25 tuổi, làm quan đến chức Đông các đại học sĩ.
[1] Đạo làm quan có ba phép: thanh, thận, cần.
[2] Lão Tử, Khổng Tử đều nói về biết dừng, biết đủ. Lão Tử khuyên: “thánh nhân khứ thậm, khứ xa, khứ thái” 聖人去甚，去奢，去泰 (thánh nhân từ bỏ sự cực đoan, xa xỉ, và cao sang) và lấy kiệm ước làm căn bản cho người trị nước. Ông lại còn khuyên ta “tri chỉ, tri túc” 知止，知足 (biết dừng, biết đủ).