24/04/2024 22:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 29/09/2005 09:27
Nguyên tác
凱風自南，
吹彼棘心。
棘心夭夭，
母氏劬勞。
Phiên âm
Khải phong tự nam,
Xuy bỉ cức tâm.
Cức tâm yêu yêu,
Mẫu tâm cù liêu (lao).Dịch nghĩa
Ngọn gió nam doanh dưỡng vạn vật từ phương nam đưa đến,
Thổi vào những gai nhọn của bụi cây gai kia.
Gai nhọn còn tơ non (nhờ gió nam ấy mà lớn lên, cũng như mẹ nuôi đàn con cho lớn).
Thì lòng mẹ cực nhọc rất nhiều.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Gió nam từ phương nam thổi tới,
Lòng khóm gai phơi phới thổi qua.
Ngọn gai tươi tốt nõn nà,
Riêng lòng mẹ chịu xót xa nhọc nhằn.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc tỷ.
khải phong! gió nam thổi đến nuôi dưỡng vạn vật.
cức: loài cây nhỏ, mọc thành bụi, nhiều gai tua tủa, một loài cây khó lớn.
tâm: cái gia nhọn còn non yếu chưa già.
yêu yêu: tơ non tươi tốt.
cù lao (đọc cù liêu cho hợp vận): công khó nhọc.
Phong tục dâm loạn ở nước Vệ lan rộng, người mẹ tuy đã có bảy đứa con còn không thể yên nơi nhà chồng, còn muốn đi lấy chồng nữa, cho nên bảy đứa con ấy làm bài thơ này, lấy gió nam ví với mẹ, lấy gai non của bụi gai ví với bầy con còn nhỏ. Ví rằng mẹ sinh ra bầy con, nuôi nấng bầy con bé ấy, công lao nhọc rất nhiều. Căn bản vào lúc khởi đầu mà nói để gợi lên ý tự trách lấy mình.