24/04/2024 07:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 02/05/2022 15:38
Nguyên tác
颶母商羊見不時，
故交風雨暴揚威。
段搖無射灰流管，
石隕當空畢亂箕。
怯水雀猶遲化蛤，
催金菊爲淡登卮。
侵人寒氣何無擇，
撞入羈臣一旅扉。
Phiên âm
Cụ mẫu[1] thương dương[2] kiến bất thì,
Cố giao phong vũ bạo dương uy.
Đoạn dao vô xạ hôi lưu quản,
Thạch vẫn đương không tất loạn ky[3].
Khiếp thuỷ tước do trì hoá cáp[4],
Thôi kim cúc vị đạm đăng chi.
Xâm nhân hàn khí hà vô trạch,
Chàng nhập cơ thần nhất lữ phi.Dịch nghĩa
Gió cụ mẫu, chim thương dương chợt thấy
Khiến cho mưa gió bỗng ra uy
Cây cối rung luật vô dịch tro còn ở trong ống
Đá rơi ở tầng không làm các sao va chạm
Sợ nước to chim sẻ hoá cóc chậm
Vùi dập cúc vàng khiến cho chén rượu nhạt màu
Khí lạnh ngấm vào người sao chẳng biết lựa chọn
Cứ đập vào cửa của kẻ bề tôi ràng buộc nàyBản dịch của Nguyễn Hữu Thăng
Mẹ bão, Thương dương chợt thấy rồi
Đùng đùng mưa gió bỗng ra oai
Cây rung, vô dịch tro còn đựng
Sao chạm, tầng trời đá chợt rơi
Sợ nước, con chim thành cóc chậm
Vùi hoa, rượu cúc hết màu tươi
Vào người, khí lạnh thôi đành thấm
Cứ đập cửa nhà kẻ phận tôi.
Nguyên chú: “Cửu nguyệt nhị thập lục nhất” 九月二十六一 (Ngày hăm sáu tháng chín).
[1] Sách Lĩnh biểu lục dị chép, ở vùng Nam Hải vào khoảng giữa mùa thu và mùa hạ, có khi mây kéo đến ùn ùn làm thành chiếc cầu vồng dài sáu, bảy thước, trông thấy sẽ có gió lớn gọi là cụ mẫu (mẹ của gió bão). Khi thấy bỗng nhiên có sấm chớp, lại không nổi gió nữa.
[2] Nước Tề có con chim một chân bay. Vua Tề đến hỏi Khổng Tử. Không Tử nói: “Chim đó gọi là thương dương”. Đồng dao có câu: “Trời sắp mưa to, thương dương bay liệng. Nay nước Tề hẳn sẽ có lũ lụt.”
[] Còn gọi là vô dịch 無斁. Xưa tính thời tiết từng tháng theo ống luật lã 律呂. Đến tháng 9 ứng với ống vô dịch.
[3] Nguyên chú: Đêm mưa to có sao rơi thành đá, gió to ắt có mưa to.
[4] Nguyên chú: Tháng 9 chim sẻ sà xuống nước hoá thành con cóc.