27/04/2024 11:21Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 01/10/2018 16:31
Nguyên tác
張求一老兵，
著帽如破斗。
賣卜益昌巿，
性命寄杯酒。
騎馬好事人，
金錢投瓮牖。
一語不假借，
意自有臧否。
雞肋乃安拳，
未省怕嗔毆。
坐此益寒酸，
餓理相入口。
未死且強項，
那暇顧炙手。
士節久凋喪，
舐痔甘不嘔。
求豈知道者，
議論無所苟。
吾寧從之游，
聊以激衰朽。
Phiên âm
Trương Cầu nhất lão binh,
Trước mạo như phá đẩu.
Mại bốc Ích Xương[1] thị,
Tính mệnh ký bôi tửu.
Kỵ mã hiếu sự nhân,
Kim tiền đầu úng dũ[2].
Nhất ngữ bất giả tá[3],
Ý tự hữu tang phủ[4].
Kê lặc[5] nãi an quyền,
Vị tỉnh phạ sân ẩu.
Toạ thử ích hàn toan,
Ngạ lý[6] tương nhập khẩu.
Vị tử thả cường hạng,
Ná hạ cố chích thủ[7].
Sĩ tiết cửu điêu táng,
Sị trĩ[8] cam bất ẩu.
Cầu khởi tri đạo giả,
Nghị luận vô sở cầu.
Ngô ninh tòng chi du,
Liêu dĩ kích suy hủ.Dịch nghĩa
Trương Cầu là một lính già
Mũ đội như cái đấu rách
Làm nghề bói ở chợ Tích Xương
Mạng sống như gửi vào chén rượu
Những kẻ cưỡi ngựa hiếu sự
Ném tiền vào cửa sổ làm bằng hũ vỡ
Không một lời nào tỏ ra bợ đỡ
Tự có ý khen chê
Sườn gà không phải chịu quả đấm
Chưa biết sợ đánh chửi
Vậy nên tính bủn xỉn càng tăng
Vạch chết đói sắp vào miệng
Chưa chết vẫn cứ ngang tàng
Chẳng để ý đến bọn quyền quý
Khí tiết kẻ sĩ lâu rồi kém lắm
Liếm trĩ thấy ngọt không nôn ọc
Cầu có phải đâu là người biết đạo
Mà lời ăn tiếng nói đúng mực không cẩu thả
Ta phải đến đó để kết giao
Tạm để vực lại phần bị mục nátBản dịch của Lê Xuân Khải
Trương Cầu một lính già
Mũ đội như đấu vỡ
Bói ở chợ Ích Xương
Chén rượu cuộc sống dựa
Kẻ cưỡi ngựa lắm chuyện
Tiền ném qua cửa hũ
Bợ đỡ không một lời
Khen chê ý tự có
Sườn gà quả đấm yên
Chưa biết sợ đánh rủa
Bủn xỉn lại càng tăng
Vạch đói thẳng miệng trỏ
Chưa chết vẫn ngang tàng
Ấm tay không nể sợ
Sĩ khí kém từ lâu
Liếm trĩ ngọt không oẹ
Cầu biết gì đạo đâu
Bàn cãi không cẩu thả
Ta nên theo kết giao
Tạm để đỡ mục rữa.
Bài này tuyển từ My sơn tập quyển 2, bản Tứ khố toàn thư.
[1] Nay là Chiêu Hoá, Ích Xuyên.
[2] Lấy hũ vỡ làm cửa sổ. Câu này ý nói đem tiền cho người nghèo.
[3] Ba phải, phụ hoạ theo ý người khác.
[4] Khen chê.
[5] Tấn thư - Lưu Linh truyện: Linh thường say, bị kẻ thô tục trêu chọc, người đó xốc áo giơ nắm đấm xông tới, Linh bảo “Sườn gà không đủ một quả đấm của ông”, người đó cười rồi thôi. Đây dùng để chỉ Trương Cầu gầy gò.
[6] Sử ký - Giáng Hầu Chu Bột thế gia: Hứa Phụ chỉ miệng Chu Á Phu nói “Có vạch chạy thẳng vào miệng, đó là tướng chết đói”. Ngày xưa, người xem tướng cho là có nếp nhăn chạy thẳng vào miệng là tướng chết đói.
[7] Chỉ bọn quyền quý, hơ tay vào thấy nóng.
[8] Trang tử - Liệt Ngự Khấu: Tần Vương ốm đòi thầy thuốc đến, nếu vỡ được ung nhọt thì thưởng một cỗ xe, ai mà liếm trĩ thì thưởng năm cỗ xe. Sau này dùng cụm từ liếm trĩ để chỉ bọn xu nịnh.