26/04/2024 03:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 18/02/2019 21:41
Nguyên tác
渭水絲竿娛歲月，
磻溪芳餌釣公侯。
飛熊入夢逢周聖，
莫向斜陽嘆白頭。
Phiên âm
Vị thuỷ ti can ngu tuế nguyệt,
Bàn khê phương nhĩ điếu công hầu.
Phi hùng nhập mộng[1] phùng Châu thánh,
Mạc hướng tà dương thán bạch đầu.Dịch nghĩa
(Lấy trúc làm) cần (lấy tơ làm) nhợ (ngồi bên bờ) sông Vị mà vui với năm tháng,
Nơi khe Bàn, dùng mồi thơm mà câu lấy tước công tước hầu.
Nhờ giấc mơ thấy gấu bay gặp vị vua thánh nhà Châu,
Chẳng còn hướng về ánh mặt trời sắp lặn mà than đầu mình đã bạc.Bản dịch của Đặng Quý Địch
Năm tháng buông cần Vị thuỷ sâu
Mồi thơm câu lấy tước công hầu
Gấu bay vào mộng, xe Châu gặp
Thôi ngắm tà dương thán bạc đầu!
[1] Gấu bay vào mộng. Thơ Hồ Tằng: “Ngạn thảo thanh thanh Vị thuỷ lưu, Tử Nha tằng thử độc thuỳ câu; Đương thời vị nhập phi hùng mộng, Kỷ hướng tà dương thán bạch đầu” (Bờ cỏ xanh xanh dòng Vị Thuỷ, Tử Nha từng tới đó buông câu; Đương thời gấu chửa bay vào mộng, Mải ngắm tà dương than bạc đầu!) Sách Lục thao ghi: “Chu Văn Vương sắp đi săn, sư ghi bói rằng: Săn ở bờ bắc sông Vị sẽ được lớn, chẳng phải rồng, chẳng phải ly, chẳng phải hổ, chẳng phải bi, điềm báo được công hầu, trời cho bậc thầy để giúp sự hưng thịnh. Văn Vương bèn ăn chay ba ngày, lên xe săn, khớp ngựa săn, săn ở bờ bắc sông Vị thuỷ, rốt cuộc gặp Thái Công (tức Lã Vọng) ngồi trên cỏ tranh câu cá. Cùng nói chuyện rất vui, bèn đem ông cùng về lập làm thầy. Người đời sau có kẻ hiểu nhầm phi 非 (chẳng phải) thành phi 飛 (bay), bói săn thành đoán mộng. Sau bèn dùng “phi hùng nhập mộng” (gấu bay vào mộng), điềm gửi gấu bi, chẳng phải điềm gấu, điềm gấu bi, chẳng phải vận gấu, mộng chẳng phải bi, mộng gấu bay... là để chỉ những nhân vật ra sức giúp vào việc cai trị của một đất nước.