24/04/2024 15:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 01/07/2016 20:24
Nguyên tác
白髮籌邊七載今，
九天釣夢老臣心。
傘濃去後餘泥爪，
驩愛歸程値捷音。
秋半黃花邀酌淺，
京中白雪和歌深。
可堪西北分憂日，
又是湖山折柳吟。
Phiên âm
Bạch phát trù biên thất tải câm (kim),
Cửu thiên[1] điếu mộng lão thần tâm.
Tản Nùng[2] khứ hậu dư nê trảo,
Hoan Ái[3] quy trình trị tiệp âm.
Thu bán hoàng hoa[4] yêu chước thiển,
Kinh trung Bạch tuyết[5] hoạ ca thâm.
Khả kham Tây Bắc phân ưu nhật,
Hựu thị Hồ Sơn chiết liễu[6] ngâm.Dịch nghĩa
Tóc bạc lo việc biên cương đã bảy năm nay
Lòng vị lão thần vẫn mơ mòng thả câu nơi kinh khuyết
Non Tản núi Nùng người đi rồi dấu tích vẫn còn lưu
Châu Hoan châu Ái trên đường về sẽ có tin thắng lợi
Giữa mùa thu xin mời chút rượu hoàng hoa
Chốn kinh đô người sẽ nghe hoà ca nồng nã khúc Bạch tuyết
Đã có thể chia lo trong những ngày ở Tây Bắc
Nay lại cùng ngâm hoạ, bẻ cành liễu [chia tay] ở Hồ SơnBản dịch của Nguyễn Văn Huyền
Bảy Tết biên cương tóc bạc phơ,
Bến câu cửa khuyết vẫn vào mơ.
Tản Nùng người vắng, dấu lưu lại,
Hoan Ái đường về, tin thắng chờ.
Chén rượu giữa thu ngùi tiễn biệt,
Khúc đàn trên điện rộn hoà ca.
Đã ngày chia sẻ lo Tây Bắc,
Nay lại bên cầu, vin liễu đưa.
Nguyên văn đầu đề chỉ nói chức vị mà không kể tên. Đối chiếu với sử liệu, chúng tôi thấy đúng là Tôn Thất Thuyết. Ông được cử ra Bắc cùng Thống đốc Hoàng Tá Viêm chống phỉ Tàu suốt từ năm 1868 đến 1874, làm Quyền Tổng đốc Ninh - Thái.
[1] Phương trời thứ chín. Một quan niệm xưa: trong chín phương trời, phương trời thứ chín là trung tâm. Đây có ý chỉ Kinh đô Huế, được coi là trung tâm của đất nước. Tôn Thất Thuyết thuộc dòng họ hoàng tộc nhà Nguyễn, nên Huế trở thành quê.
[2] Núi Tản Viên ở Ba Vì, Sơn Tây; núi Nùng ở Hà Nội. Dùng biểu trưng này để chỉ chung nơi vừa qua Tôn Thất Thuyết đã hoạt động.
[3] Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hoá. Đây nói việc năm 1874, Tôn Thất Thuyết mang quân về Thanh - Nghệ dẹp cuộc nổi dậy của Trần Tấn - Đặng Như Mai.
[4] Chỉ rượu cúc.
[5] Tên một khúc ca hay thời xưa.
[6] Bẻ cành liễu. Một cách biểu hiện tình cảm khi chia tay của người xưa.