18/04/2024 15:31Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Minh
Đăng bởi Vanachi vào 11/07/2005 14:31
Nguyên tác
桃花塢裏桃花庵，
桃花庵裏桃花仙。
桃花仙人種桃樹，
又摘桃花換酒錢。
酒醒只在花前坐，
酒醉還來花下眠。
半醒半醉日復日，
花落花開年復年。
但願老死花酒間，
不願鞠躬車馬前。
車塵馬足貴者趣，
酒盞花枝貧者緣。
若將富貴比貧賤，
一在平地一在天。
若將貧賤比車馬，
他得驅馳我得閑。
別人笑我忒瘋癲，
我笑他人看不穿。
不見五陵豪傑墓，
無花無酒鋤作田。
Phiên âm
Đào hoa ổ lý đào hoa am,
Đào hoa am lý đào hoa tiên.
Đào hoa tiên nhân chủng đào thụ,
Hựu trích đào hoa hoán tửu tiền.
Tửu tỉnh chỉ tại hoa tiền toạ,
Tửu tuý hoàn lai hoa hạ miên.
Bán tỉnh bán tuý nhật phục nhật,
Hoa lạc hoa khai niên phục niên.
Đãn nguyện lão tử hoa tửu gian,
Bất nguyện cúc cung xa mã tiền.
Xa trần mã túc quý giả thú,
Tửu trản hoa chi bần giả duyên.
Nhược tương phú quý tỉ bần tiện,
Nhất tại bình địa nhất tại thiên.
Nhược tương bần tiện tỉ xa mã,
Tha đắc khu trì ngã đắc nhàn.
Biệt nhân tiếu ngã thắc phong điên,
Ngã tiếu tha nhân khán bất xuyên.
Bất kiến Ngũ Lăng[1] hào kiệt mộ,
Vô hoa vô tửu sừ tác điền.Dịch nghĩa
Trong thành hoa đào có am hoa đào
Trong am hoa đào có tiên hoa đào
Người tiên hoa đào trồng cây hoa đào
Lại hái hoa đào thay cho tiền mua rượu
Tỉnh rượu, thấy một mình ngồi trước hoa
Say rồi lại nằm ngủ dưới hoa
Nửa say nửa tỉnh ngày lại ngày
Hoa rụng hoa nở năm này qua năm khác
Thà chết già trong rượu và hoa
Chứ không chịu quỵ luỵ trước xe ngựa
Thú vui phú quý của người là bụi xe vó ngựa
Duyên nghèo của ta là chén rượu cành hoa
Nếu đem phú quý so với nghèo hèn
Một ở đất bằng, một lên tới trời cao
Nếu đem bần tiện so với ngựa xe
Người phải tất tả, ta được nhàn nhã
Người ra đi cười ta gió lớn cuồng quay
Ta cười, người nhìn nhưng có hiểu đâu
Chẳng thấy mộ của hào kiệt Ngũ Lăng đó sao
Không hoa, không rượu, bị san bằng làm ruộng càyBản dịch của Hạt Cát
Lũng Đào hoa, am hoa một mái,
Trong hoa am tự tại tiên hoa.
Tiên hoa trồng cội đào hoa,
Chiết cành ta lấy đổi ra rượu nồng.
Khi tỉnh rượu ung dung kề cận,
Uống say nằm ngủ khểnh dưới hoa.
Tỉnh say ngày lại ngày qua,
Hoa tươi hoa rụng la đà tháng năm.
Chốn ngựa xe chẳng cần luồn cúi,
Ước nguyền rằng chết với rượu hoa.
Bụi xe dấu ngựa cao xa,
Cành hoa chén rượu cùng ta duyên nghèo.
Đem phú quý so đo đạm bạc,
Một đất bằng một ngất trời xanh.
Ngựa xe đem sánh thanh bần,
Người toan bận rộn, ta phần thong dong.
Người cười ta cuồng ngông khờ khạo,
Ta cười người điên đảo ngược xuôi.
Ngũ lăng phần mộ san rồi,
Không hoa không rượu cũng thời ruộng sâu.
Bài thơ này được tác giả đề trong bức hoạ nổi tiếng Khán tuyền thính phong đồ (Ngắm suối và lắng nghe gió) hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Nam Kinh.
[1] Trước Nguyên Đế nhà Hán, mỗi lần xây lăng mộ của hoàng đế, phải quy hoạch phạm vi khu đất, rồi giao cho một huyện trông nom khu lăng viên. Trong đó Cao Đế là Trường Lăng, Huệ Đế là An Lăng, Cảnh Đế là Dương Lăng, Vũ Đế là Mậu Lăng. Cả năm huyện đều ở bờ bắc sông Vị. Nay là phụ cận của thành phố Hàm Dương.