28/03/2024 19:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Loài vật phải bệnh dịch hạch
Les animaux malades de la peste

Tác giả: Jean de La Fontaine

Nước: Pháp
Đăng bởi karizebato vào 20/05/2009 03:17

 

Nguyên tác

Un mal qui répand la terreur,
Mal que le Ciel en sa fureur
Inventa pour punir les crimes de la terre,
La Peste (puisqu’il faut l’appeler par son nom)
Capable d’enrichir en un jour l’Achéron,
Faisait aux animaux la guerre.
Ils ne mouraient pas tous, mais tous étaient frappés:
On n’en voyait point d’occupés
A chercher le soutien d’une mourante vie;
Nul mets n’excitait leur envie;
Ni Loups ni Renards n’épiaient
La douce et l’innocente proie.
Les Tourterelles se fuyaient:
Plus d’amour, partant plus de joie.
Le Lion tint conseil, et dit: Mes chers amis,
Je crois que le Ciel a permis
Pour nos péchés cette infortune;
Que le plus coupable de nous
Se sacrifie aux traits du céleste courroux,
Peut-être il obtiendra la guérison commune.
L’histoire nous apprend qu’en de tels accidents
On fait de pareils dévouements:
Ne nous flattons donc point; voyons sans indulgence
L’état de notre conscience.
Pour moi, satisfaisant mes appétits gloutons
J’ai dévoré force moutons.
Que m’avaient-ils fait? Nulle offense:
Même il m’est arrivé quelquefois de manger
Le Berger.
Je me dévouerai donc, s’il le faut; mais je pense
Qu’il est bon que chacun s’accuse ainsi que moi:
Car on doit souhaiter selon toute justice
Que le plus coupable périsse.
- Sire, dit le Renard, vous êtes trop bon Roi;
Vos scrupules font voir trop de délicatesse;
Et bien, manger moutons, canaille, sotte espèce,
Est-ce un péché? Non, non. Vous leur fîtes Seigneur
En les croquant beaucoup d’honneur.
Et quant au Berger l’on peut dire
Qu’il était digne de tous maux,
Etant de ces gens-là qui sur les animaux
Se font un chimérique empire.
Ainsi dit le Renard, et flatteurs d’applaudir.
On n’osa trop approfondir
Du Tigre, ni de l’Ours, ni des autres puissances,
Les moins pardonnables offenses.
Tous les gens querelleurs, jusqu’aux simples mâtins,
Au dire de chacun, étaient de petits saints.
L’Ane vint à son tour et dit: J’ai souvenance
Qu’en un pré de Moines passant,
La faim, l’occasion, l’herbe tendre, et je pense
Quelque diable aussi me poussant,
Je tondis de ce pré la largeur de ma langue.
Je n’en avais nul droit, puisqu’il faut parler net.
A ces mots on cria haro sur le baudet.
Un Loup quelque peu clerc prouva par sa harangue
Qu’il fallait dévouer ce maudit animal,
Ce pelé, ce galeux, d’où venait tout leur mal.
Sa peccadille fut jugée un cas pendable.
Manger l’herbe d’autrui! quel crime abominable!
Rien que la mort n’était capable
D’expier son forfait: on le lui fit bien voir.
Selon que vous serez puissant ou misérable,
Les jugements de cour vous rendront blanc ou noir.

Bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh

Có một bệnh ai là chẳng khiếp
Hẳn ông trời điên tiết bày ra
Để răn thế giới gian tà
Chính danh dịch hạch (lựa là kiêng tên)
Một ngày chật ních hoàng tuyền
Phải khi trái tiết, bệnh truyền súc sinh
Giống nào giống nấy hãi kinh
Chết không khắp lượt, linh tinh phải đều
Xem ra cảnh tượng tiêu điều
Biếng ăn nhác uống, thân liều cho xong
Cao lương mỹ vị coi không
Chó rừng chó sói đều cùng nằm im
Mặc cừu, mặc lợn, tha tìm
Bồ câu, chim gáy chẳng thèm nhìn nhau
Hết vui ra cảnh buồn rầu
Hùng sư hội nghị để cầu bình yên
Diễn rằng: - Hỡi các anh em!
Trên kia nay đã xui nên cảnh này
Để răn tội chúng ta đây
Vậy nên cứu xét ai hay làm càn
Phải ra mà chịu lấy nàn
Họa may cứu được cho an các loài
Xem trong lịch sử xưa nay
Cầu qua nạn chúng, kẻ hay dâng mình
Tội ta, ta xét cho minh
Vấn tâm ta thử thực tình một phen
Như ta tham thực nết quen
Mồm này đã nhá cừu hèn biết bao?
Loài cừu tội lỗi đâu nào
Nhiều khi ta nhá đến đầu thằng chăn
Vậy nên ta chịu hiến thân
Nhưng ai có tội xa gần thú ra
Cũng nên bắt chước như ta
Để ai trọng phạm ra mà chịu thay
Chó rừng đứng dậy tâu ngay:
- Thánh quân tự trách, khắc thay cho mình
Vả cừu ngu độn hôi tanh
Án mông ngự dụng là vinh cho cừu
Sự thường tội lỗi đâu nào!
Còn như thằng bé chăn cừu bất lương
Kể ra độc ác bao dường
Cùng loài cầm thú toan đường tác oai...
Sói tâu vậy, cả các loài
Một phe nịnh hót khen hoài rằng hay
Cọp, gấu dữ ác nào tày
Mà ai có dám đem bày tỏ ra?
Những loài bặng nhặng chua ngoa
Đến như chú cẩu cùng là bụt con
Đến lượt Lừa thú tội luôn:
- Trót qua một bãi cỏ non của người
Phải khi bụng đói cỏ tươi
Ma tinh run rủi như mời miệng ăn
Trót đưa một lưỡi gian tham
Chịu rằng phạm lỗi tham ăn của người
Các giống nghe nói vừa rồi
Đồng thanh mắng mỏ Lừa tồi gian ngoan
Sói kia cũng thạo việc quan
Phỉnh rằng: - Nặng nhất là ăn cỏ người
Phải đem Lừa vật chết tươi
Gieo tai cho cả, tội thời tại mi
Tầm thường mà tội lăng trì
Chết nỗi! Trộm cỏ còn gì nặng hơn!
Việc này giết cũng chẳng oan
Liền đem hành hạ một cơn chết Lừa

Thế mới biết kiện thưa tố tụng
Trắng hay đen, thôi cũng thế thần

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Jean de La Fontaine » Loài vật phải bệnh dịch hạch