26/04/2024 19:32Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/09/2020 09:58
Nguyên tác
馬似遊龍車似流，
問余何事獨幽愁。
年來愛說文明學，
贏得南冠作楚囚。
Phiên âm
Mã tự du long, xa tự lưu,
Vấn dư hà sự độc u sầu.
Niên lai ái thuyết văn minh học,
Doanh đắc Nam quan, tác Sở tù.Bản dịch của Huỳnh Thúc Kháng
Xe như nước chảy, ngựa như rồng,
Vì cớ gì? Ta vẫn bực lòng.
Ham học văn minh đà mấy lúc,
Mão tù đâu khéo cấp cho ông!
Thân hào trong nước mang cái chức tù vào nhà ngục thì Ngô Đức Kế là người thứ nhất. Sau khi thi đỗ, ông ở nhà đóng cửa đọc sách, thường lưu tâm đến việc nước, tâm đắc các học thuyết Âu - Tây, ông khảng khái bài xích khoa cử, đề xướng tân học. Năm 1907, một viên án sát Hà Tĩnh vu cáo ông, kêu án “tiềm thông dị quốc”, bắt giam vào ngục Hà Tĩnh gần một năm rồi đày ra Côn Lôn. Lúc trong ngục Hà Tĩnh, ông cảm tác bài thơ này.
Học văn minh mà đổi được chức tù, câu nói chua cay và sâu sắc. Tuy vậy, giá trị văn minh, muốn mua nó há chỉ chức tù mà thôi đâu.