25/04/2024 07:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 20/06/2020 13:08
Nguyên tác
仁睦先生征婦吟，
高情逸調播詞林。
近來膾奓相傳誦，
多有摧敲為演音。
韻律曷窮文脈粹，
篇章須向樂聲尋。
閒中翻譯成新曲，
自信推明作者心。
Phiên âm
Nhân Mục tiên sinh[1] “Chinh phụ ngâm”,
Cao tình dật điệu bá từ lâm.
Cận lai khoái trá tương truyền tụng,
Đa hữu thôi xao vi diễn âm.
Vận luật hạt cùng văn mạch tuý,
Thiên chương tu hướng nhạc thanh tầm.
Nhàn trung phiên dịch thành tân khúc,
Tự tín suy minh tác giả tâm.Dịch nghĩa
Ông người làng Nhân Mục làm ra bài “Chinh phụ ngâm”,
Từ điệu cao kỳ đã truyền bá ở chốn từ lâm.
Ai cũng truyền tụng, lấy làm khoái trá lắm,
Đã có nhiều người thôi xao diễn ra ca Nôm.
Nhưng theo về âm luật thì dịch sao cho hết được cái tinh tuý trong mạch văn,
Vậy phải theo thiên chương mà hiệp với âm nhạc mà diễn ra mới được.
Nay nhân buổi nhàn đã dịch ra thành khúc mới,
Tự tin chắc rằng suy minh được bụng tác giả.Bản dịch của Phanxipăng
Ngài Đặng Trần Côn “Chinh phụ ngâm”,
Cao tình, sâu điệu, nhất văn lâm.
Khoái chá, người người bèn truyền tụng,
Công phu, kẻ kẻ đã diễn âm.
Vận luật, uyên thâm, làm sao dịch?
Thiên chương, hiệp nhạc, tạm thời ngâm.
Nhân dịp thanh nhàn, xin dịch nữa,
Tự tin phô diễn được trí tâm.
Theo Đông Châu trên Nam Phong tạp chí số 106, một con cháu họ Phan là Phan Huy Chiêm dựa theo ghi chép trong gia phả họ Phan gửi thư cho ông rằng bài thơ này được Phan Huy Ích làm khi hoàn thành diễn Nôm tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc của Đặng Trần Côn.
Bài này được một số học giả dùng làm căn cứ chứng minh bản dịch vốn được cho là của Đoàn Thị Điểm là do Phan Huy Ích diễn Nôm. Tuy nhiên, thực tế bài này chỉ thể hiện Phan Huy Ích có diễn Nôm Chinh phụ ngâm khúc, nhưng chưa chứng minh được bản dịch đó là bản được lưu truyền rộng rãi.
[1] Chỉ Đặng Trần Côn, tác giả của Chinh phụ ngâm bằng chữ Hán.