27/04/2024 10:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 05/10/2005 21:56
Nguyên tác
彼候人兮，
何戈與祋。
彼其之子，
三百赤芾。
Phiên âm
Bỉ hậu nhân hề!
Há qua dữ đuất (đoái).
Bỉ ký chi tử,
Tam bách xích phất.Dịch nghĩa
Những người kia làm chức mọn đưa rước tân khách (trên đường lộ).
Phải vác giáo vác đòn.
Còn những đứa (tiểu nhân) kia,
Đến ba trăm người đều mặc phất đỏ.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Người quân tử đón đưa tân khách,
Giáo đòn thì mang xách trên đàng.
Tiểu nhân lại được vinh quang,
Mặc toàn phất đỏ, số hàng ba trăm.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc hứng.
hậu nhân: chức quan nhỏ trên đường lộ để đưa đón tân khách.
há: vác trên vai.
đoái (đuất): cây thù (cây đòn dài một trượng hai thước, không có mũi nhọn để làm binh khí).
chi tử: chỉ những đứa tiểu nhân.
phất: tấm che đầu gối mặc chung với lễ phục khi cúng tế. Quan nhất mệnh (một lần được sắc mệnh) thì mặc tấm phất màu đỏ vàng, đeo ngọc màu hơi xanh đen. Quan tái mệnh (hai lần được sắc mệnh) thì mặc tấm phất đỏ, đeo ngọc màu hơi xanh đen. Quan tam mệnh (ba lần được sắc mệnh) thì mặc tấm phất đỏ, đeo ngọc màu xanh. Quan đại phu trở lên thì được mặc tấm phất đỏ và đi xe hiên (xe của quan khanh đại phu).
Đây là lời châm biếm vua nước Tào xa bậc quân tử mà gần kẻ tiểu nhân. Nói rằng: chức quan mọn để đưa đón tân khách ở trên đường kia vác giáo vác đòn, thì đáng vậy. Còn những kẻ tiểu nhân kia đến ba trăm người đều mặc tấm phất đỏ theo lễ phục, thì tại làm sao vậy thay?
Vua Văn Công nước Tấn tiến quân vào nước Tào, trách vua nước Tào đã không dùng người quân tử Hy Phụ Ky, mà kẻ tiểu nhân đi xe hiên của bực khanh đại phu đến ba trăm người là nói về việc này chăng?