Bộ xuất Hạ Môn hành kỳ 1 - Diễm

步出夏門行其一－艷

Bộ xuất Hạ Môn là tên một điệu trong cổ nhạc phủ, thuộc Tương hoạ ca từ, còn gọi là Lũng Tây hành. Hạ Môn là một cửa đầu tây mặt bắc thành Lạc Dương, đời Hán gọi là Hạ Môn, đời Nguỵ-Tấn gọi là Đại Hạ Môn.

Cuối đời Đông Hán, khu vực Trung Nguyên xảy ra hỗn chiến, rợ Ô Hoàn trở nên cường thịnh đánh các châu quận nhà Hán. Năm Kiến An thứ 10 (205), Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu. Viên Thiệu chết, con là Viên Đàm 袁譚, Viên Thượng 袁尚 chạy sang nương nhờ Ô Hoàn. Đương thời Tào Tháo phía nam có Lưu Biểu 劉表, Lưu Bị 劉備, bắc có anh em họ Viên cấu kết Ô Hoàn nên tình thế khá nghiêm trọng. Tào Tháo theo kế của mưu sĩ Quách Gia 郭嘉, tháng 8 năm Kiến An thứ 12 (207) xuất quân đánh Ô Hoàn tại Liễu Thành (nay ở tây nam huyện Hưng Thành, tỉnh Liêu Ninh). Tháng 9, trên đường về kinh sư, Tào Tháo đã sáng tác những bài này, gồm 5 chương, chương đầu tiên là bài tự gọi là Diễm, còn lại là 4 bài hành, mỗi chương đều có nội dung độc lập.

Bài Diễm kể việc trước khi xuất sư, ý kiến các tướng đa số đều chủ trương nam chinh đánh Lưu Biểu, duy chỉ có Quách Gia chủ trương bắc chinh đánh tập đoàn họ Viên và Ô Hoàn để củng cố hậu phương. Cuối cùng Tào Tháo theo lời Quách Gia.
[1] Chỉ chín con sông gần phủ Hạ Môn. Theo Thuỷ kinh chú 水經注, gần phủ Hạ Môn xưa có chín con sông. Có thuyết nói ở đây phiếm chỉ các sông.
[2] Nơi bãi cao ở cạnh bờ sông.
[3] Tên núi, nay ở tây nam huyện Nhạc Đình, tỉnh Hà Bắc. Có ý kiến nói núi này nay đã chìm trong nước biển. Tào Tháo tập kích rợ Ô Hoàn, trên đường qua ải Thanh Long thẳng tới thành Tháp Liễu, khi trở về qua núi Kiệt Thạch, nên mới lên trên núi này