23/04/2024 17:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Phạm Hy Hưng vào 18/12/2022 04:22
Phiên âm
A Man[1] tằng thử phúc binh xa,
Ô thước vô thanh, thụ ảnh sơ.
Hoả cự thảng phi do Xích Bích,
Thiền đài vị tất đãi Hoàng Sơ[2].
Giang lưu nhưng hiệp đào thanh tráng,
Than thạch tương truyền liệt diệm dư.
Tam bách lý gian đồng kỷ thắng,
Độc Pha ông[3] phú mạn phân như.Dịch nghĩa
Giặc A Man đã từng thua đổ xe ở đây,
Dù không còn tiếng quạ kêu, bóng cây nay cũng thưa thớt.
Nếu không có trận hoả công ở Xích Bích,
Thì đài nhường ngôi vị tất phải chờ đến Hoàng Sơ.
Nước sông vẫn chảy, mang theo tiếng sóng hùng tráng,
Bãi đá tương truyền đã nếm mùi lửa hoả công.
Trong vòng ba trăm dặm, cảnh vật đều ghi nhận chiến tích năm xưa,
Đọc bài phú của Pha ông thấy lòng ngổn ngang trăm mối.Bản dịch của Đinh Tú Anh
Tào Tháo xưa từng bại ở đây,
Dẫu không tiếng quạ, dẫu thưa cây.
Nếu không Xích Bích thua đòn lửa,
Chắc chẳng Hoàng Sơ nối nghiệp vầy.
Tiếng sóng dòng sông hùng mãi nhỉ,
Hoả công bãi đá nếm rồi hây.
Còn lưu chiến tích ba trăm dặm,
Đọc phú Pha ông nghĩ ngợi hầy?
Nguyên chú: “Bãi Thạch Đầu (cũng tức là Xích Bích) cách huyện lỵ Gia Ngư 40 dặm về phía nam, đây chính là nơi liên quân Tôn Lưu kịch chiến với quân Tào Tháo. Còn Xích Bích ở trấn Hoàng Châu (trên bờ bắc sông Trường Giang, phần thuộc địa phận tỉnh Hồ Bắc) thì cách bãi Thạch Đầu này đến 300 dặm. Ông Tô (Tô Thức) nói Xích Bích tại Hoàng Châu, các ông Đỗ Mục… người đời Đường trước đó cũng nói đại khái như thế. Nhưng phần bờ sông thuộc địa giới huyện Gia Ngư phần nhiều đều là đất đỏ cả, do vậy nhận định của ông Tô, ông Đỗ… vị tất đã đúng. Tôi băn khoăn như vậy nên ngày qua bãi Thạch Đầu, chưa làm bài thơ này.”
[1] Tên tục của Tào Tháo.
[2] Niên hiệu của Nguỵ Văn Đế Tào Phi, con Tào Tháo.
[3] Tức Tô Đông Pha, hiệu của Tô Thức (1037-1101) một tác gia lớn đời Bắc Tống, từng làm hai bài Tiền Xích Bích phú và Hậu Xích Bích phú nổi tiếng.