28/03/2024 15:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Hoạ Hưng Trí thượng vị hầu
和興智上位侯

Tác giả: Tuệ Trung thượng sĩ - 慧中上士

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 26/09/2008 21:47

 

Nguyên tác

禪風無後亦無前,
本體如如只自然。
少室九年無一語,
黃梅半夜假單傳。
心機不掛絲毫念,
口業何勞揀擇言。
為報元君陳處士,
一聲冷雁度霜天。

Phiên âm

Thiền phong vô hậu diệc vô tiền,
Bản thể như như[1] chỉ tự nhiên.
Thiếu Thất[2] cửu niên vô nhất ngữ,
Hoàng Mai[3] bán dạ giả đơn truyền.
Tâm cơ bất quải ti hào niệm,
Khẩu nghiệp hà lao giản trạch nghiên (ngôn).
Vị báo nguyên quân Trần xử sĩ[4],
Nhất thanh lãnh nhạn độ sương thiên.

Dịch nghĩa

Phong độ Thiền không trước, cũng không sau,
Bản thể tròn đầy mãi mãi là điều tự nhiên.
Chín năm ở Thiếu Thất không nói một lời,
Nửa đêm ở Hoàng Mai lập kế truyền đạo cho một người.
Tâm cơ không vướng một mảy may ý nghĩ,
Nghiệp miệng cần gì phải chọn lời cho mệt.
Xin báo cho nguyên quân Trần xử sĩ,
Một tiếng nhạn lạnh lùng bay qua trời sương.

Bản dịch của Huệ Chi

Không trước không sau ngọn gió thiền,
Muôn đời bản thể cứ hồn nhiên.
Chín năm Thiếu Thất, im không nói,
Một tối Hoàng Mai, bỗng mật truyền.
Một mảy suy tư, lòng chẳng vướng,
So đo lời chữ, miệng nào quen.
Báo cho xử sĩ Trần quân biết,
Nhạn lạnh sương khuya, một tiếng rền.
Hưng Trí thượng vị hầu là con trai thứ hai của Trần Quốc Tuấn, tên là Trần Quốc Nghiễn. Trong kháng chiến chống Nguyên Mông, ông cùng cha và các anh Hưng Vũ vương, Hưng Hiến vương, Hưng Nhượng vương có công lớn. Sau chiến thắng không được thăng trật vì có chiếu vua không cản trở bại binh Nguyên Mông khi rút chạy, nhưng ông đã dùng phục binh tiêu diệt do căm thù giặc hại dân lành và chúng còn phạm đến Chiêu lăng.

[1] Các sách Phật xưa gọi bản thể của vũ trụ là chân như, như như, pháp tính, tự tính...
[2] Động trên Tung Sơn nơi Bồ Đề Đạt Ma chín năm quay mặt vào vách thiền định không nói một lời, là sơ tổ thiền Trung Hoa, ngài cũng lập võ phái Thiếu Lâm tự.
[3] Thiền viện trên đồi Hoàng Mai nơi ngũ tổ Hoằng Nhẫn nửa đêm lập mưu truyền pháp cho Huệ Năng bảo vệ sư vượt sông mà không truyền cho Thần Tú. Về sau Huệ Năng thành tổ của thiền Nam phương (lục tổ của thiền Trung Hoa) phát triển mãi, còn Thần Tú lập thiền Bắc phương sau suy tàn.
[4] Tức Trần Quốc Nghiễn. Cuối đời ông về miền Thuỷ Nguyên mở mang lập ấp (chữ xử sĩ chỉ kẻ sĩ hiền tài chưa ra làm quan).

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Tuệ Trung thượng sĩ » Hoạ Hưng Trí thượng vị hầu