29/03/2024 09:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Kê thị trung từ
嵇侍中祠

Tác giả: Nguyễn Du - 阮攸

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 10/09/2005 02:11

 

Nguyên tác

古廟松篁一帶幽,
清風猶似竹林秋。
廣陵調絕餘聲響,
正氣歌成立懦夫。
亙古未乾流血地,
奇忠能破問蟆愚。
可憐江左多名士,
空對江山泣楚囚。

Phiên âm

Cổ miếu tùng hoàng nhất đới u,
Thanh phong do tự Trúc Lâm[1] thu.
Quảng Lăng điệu[2] tuyệt dư thanh hưởng,
Chính khí ca[3] thành lập noạ phu.
Cắng cổ vị can lưu huyết địa,
Kỳ trung năng phá vấn ma ngu[4].
Khả liên Giang tả[5] đa danh sĩ,
Không đối giang san khấp Sở tù[6].

Bản dịch của Đặng Thế Kiệt

Miếu cổ xanh um hàng tùng trúc,
Vẻ thanh thu rất mực Trúc Lâm.
Quảng Lăng đàn cũ vọng âm,
Bài ca Chính khí động tâm ươn hèn.
Máu mãi còn lan trên mặt đất,
Tấm lòng trung cảm được vua ngu.
Khá thương Giang Tả sĩ phu,
Non sông bắt chước Sở tù khóc suông.
Kê thị trung tức Kê Thiệu 嵇紹 (253-304), con Kê Khang 嵇康, làm chức thị trung đời Tấn Huệ Đế 晉惠帝 (290-306). Khi Huệ Đế bị giặc đuổi, tên bắn như mưa, Kê Thiệu lấy thân che cho vua, chết, máu phun vào cả áo vua.

[1] Chỉ Trúc Lâm thất hiền 竹林七賢 (bảy người hiền ở Rừng Trúc, trong đó có Kê Khang, cha Kê Thiệu). Câu này ý nói con giống khí tiết cha.
[2] Tên một điệu đàn của Kê Khang 嵇康 (233-262). Ý nói Kê Khang tuy đã mất, nhưng con còn noi theo khí tiết của ông như điệu đàn Quảng Lăng 廣陵 đã dứt nhưng vẫn còn âm hưởng. Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du có câu: “Kê Khang này khúc Quảng Lăng”.
[3] Bài ca của Văn Thiên Tường 文天祥 (1236-1282) đời Nam Tống 南宋. Trong đó có câu: “Vi Kê Thị trung huyết” 爲嵇侍中血 nghĩa là làm giọt máu của ông Thị trung họ Kê (liều chết bảo vệ vua).
[4] Cái ngu của người hỏi chuyện ễnh ương. Chỉ Tấn Huệ Đế 晉惠帝 nghe ễnh ương kêu thì hỏi: “Ễnh ương kêu có ý vì công hay vì tư?” Tuy ngu như vậy, nhưng khi người hầu xin rửa vết máu ở áo thì Huệ Đế bảo chớ rửa, cứ giữ lấy để nhớ Kế Thị Trung.
[5] Vùng hạ lưu sông Trường Giang 長江, cũng gọi là Giang Đông 江東. Lúc bấy giờ, nhà Tấn 晉 bị Ngũ Hồ 五胡 lấy Trung Nguyên 中原, phải chạy xuống Giang Đông.
[6] Tù binh người nước Sở. Sách Thế tuyết tân ngữ nói: những người Tấn thất bại qua sông, mỗi lần tiết đẹp thì họp nhau ở Tân Đình, chè chén và nhìn nhau khóc. Vương Đạo mặt biến sắc bùi ngùi nói: “Ta phải hết sức giúp nhà vua lấy lại nước cũ, sao lại bắt chước bọn tù binh nước Sở cứ nhìn nhau mà khóc?”

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Du » Kê thị trung từ