27/04/2024 02:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 30/11/2014 21:42
Nguyên tác
古道饒蒺藜，
縈回古城曲。
蓼花被堤岸，
陂水寒更淥。
是時收獲竟，
落日多樵牧。
風高榆柳疏，
霜重梨棗熟。
行人迷去住，
野烏競棲宿。
田翁笑相念，
昏黑慎原陸！
今年幸少豐，
無厭饘與粥。
Phiên âm
Cổ đạo nhiêu tật lê,
Oanh hồi cổ thành khúc.
Liệu hoa bị đê ngạn,
Pha thuỷ hàn cánh lục.
Thị thì thâu hoạch cánh,
Lạc nhật đa tiều mục.
Phong cao du liễu sơ,
Sương trọng lê tảo thục.
Hành nhân mê khứ trú,
Dã ô cạnh thê túc.
Điền ông tiếu tương niệm:
"Hôn hắc thận nguyên lục!
Kim niên hạnh thiểu phong,
Vô yếm chiên dữ chúc."Dịch nghĩa
Con đường cũ kỹ có nhiều cây tật lê,
Chạy vòng quanh thành cổ.
Hoa rau đắng phủ kín bờ đê,
Nước ao trong và lạnh.
Lúc đó mùa màng đã thu hoạch xong,
Nắng đã xế nhiều thợ rừng và trẻ chăn trâu trở về.
Gió trên cao thổi vào cây du và cây liễu thưa thớt,
Sương xuống nhiều trên cây lê và cây táo đã chín quả.
Người đi đường chưa biết đi về đâu,
Chim rừng đang tranh nhau chỗ ngủ.
Ông lão nhà quê cười cười nhắc nhở:
"Trời tối đi cẩn thận, mặt đất gồ ghề!
Năm nay mùa màng kém,
Cháo đặc hay loãng cũng đừng chê nha."Bản dịch của Nguyễn Minh
Đường cũ tật lê bát ngát thay,
Men theo thành cổ lượn xưa nay.
Bờ đê phủ kín hoa rau đắng,
Ao nước trong veo lạnh lẽo này.
Thu hoạch vụ mùa hãy mới xong,
Mục tiều về lại lúc hoàng hôn.
Gió cao, du liễu vờn thưa thớt,
Sương xuống, táo lê chín dập dồn.
Lữ khách trên đường biết trú đâu,
Chim rừng tìm chỗ ngủ tranh nhau.
Lão nông tủm tỉm cười căn dặn:
"Cẩn thận tối trời, đất thấp cao.
Mùa vụ năm nay cùng thất kém,
Cháo dù đặc, loãng chớ chê nào."
Tác giả tuy làm tới chức giám sát ngự sử trong triều, nhưng rất quan tâm tới đời sống của giới bình dân, như tâm tình của ông trong bài này. Năm 805 ông theo phe cải cách, mưu cầu cơm no áo ấm cho dân, nhưng phe bảo thủ mạnh hơn, biếm ông đi Giang Nam làm tư mã Vĩnh Châu (nay là huyện Linh Lăng, tỉnh Hồ Nam). Mười năm sau, chúng còn đày ông đi làm thứ sử Liễu Châu (nay là huyện Mã Bình, tỉnh Quảng Tây) là nơi xa xôi, rừng thiêng nước độc. Ông chết ở đây 4 năm sau khi 46 tuổi.