25/04/2024 23:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 27/03/2010 04:48
Nguyên tác
前閣雨簾愁不捲，
後堂芳樹陰陰見。
石城景物類黃泉，
夜半行郎空柘彈。
綾扇喚風閶闔天，
輕幃翠幕波洄旋。
蜀魂寂寞有伴未，
幾夜瘴花開木棉。
桂宮流影光難取，
嫣熏蘭破輕輕語。
直教銀漢墮杯中，
未遣星妃鎮來去。
濁水清波何異源，
濟河水清黃河渾。
安得薄霧起緗裙，
手接雲軿呼太君。
Phiên âm
Tiền các vũ liêm sầu bất quyển,
Hậu đường phương thụ âm âm hiện.
Thạch Thành[1] cảnh vật loại hoàng tuyền,
Dạ bán hành lang không giá đạn[2].
Lăng phiến hoán phong Xương Hạp[3] thiên,
Khinh vi thuý mạc ba hồi tuyền.
Thục hồn[4] tịch mịch hữu bạn vị?
Kỷ dạ chướng hoa[5] khai mộc miên[6].
Quế cung[7] lưu ảnh quang nan thủ,
Yên huân[8] lan phá[9] khinh khinh ngữ.
Trực giao Ngân Hán[10] đoạ bôi trung,
Vị khiển Tinh phi[11] trấn lai khứ.
Trọc thuỷ thanh ba hà dị nguyên?
Tế hà thuỷ thanh[12] Hoàng hà hồn.
An đắc bạc vụ khởi tương quần[13],
Thủ tiếp vân bình[14] hô thái quân[15].Dịch nghĩa
Mưa như bức màn buông trước gác làm nỗi buồn không dứt được,
Mấy cây nhà sau hiện ra nhạt nhoà.
Cảnh vật ở Thạch Thành buồn như ở suối vàng,
Nửa đêm chỉ nghe tiếng người đi bắn chim.
Chiếc quạt lụa vẫy gọi gió bên trời Xương Hạp,
Bức rèm xanh biếc nhẹ mềm phơ phất bay như sóng nước lăn tăn.
Hồn Thục cô đơn nay đã có bạn chưa?
Mấy đêm mưa gió chắc cây hoa mộc miên đã nở hoa.
Bóng trăng toả sáng khó cầm được,
Lời thơm tho như hoa lan, khấn thầm cùng ánh trăng.
Thà để sông Ngân rơi vào trong chén,
Còn hơn để Chức Nữ đi lại khó nhọc gặp người yêu.
Nước đục sóng trong nào có khác nguồn,
Mà nay lại chia thành sông Tế nước trong, sông Hoàng Hà nước đục.
Làm sao ở trong sương mặc chiếc áo màu vàng nhạt,
Đón xe của chàng mà kêu tên chàng?Bản dịch của Lê Quang Trường
Sầu vời vợi mưa rây gác trước,
Bóng nhạt nhoà hoa khóc nhà sau.
Thạch Thành cảnh tựa buồn đau,
Đêm khuya trơ tiếng chim sầu rụng sa.
Gió Xương Hạp quạt là phơ phất,
Sóng trào dâng rèm biếc đong đưa.
Hồn Thục đã có bạn chưa?
Mùa mộc miên nở chắc vừa mấy hôm!
Ánh trăng giãi bóng lồng sương khói,
Cỏ lan thơm thầm nói cùng trăng.
Thà rằng sông Hán rơi tan,
Đừng xui ả Chức lại sang nhọc lòng.
Cùng một dòng, sóng trong nước đục,
Chia Tế trong, Hoàng đục chi mà?
Quần phong nhuỵ giữa mù sa,
Đón chàng kể lể mặc tà áo bay.
Bài thơ tả nỗi niềm nôn nóng của cô gái khát vọng được gặp gỡ với người yêu.
[1] Sách Cựu Đường thư, phần Âm nhạc chí chép: “Thạch Thành ở Cảnh Lăng (phía tây bắc huyện Thiên Môn tỉnh Hổ Bắc ngày nay), có một người con gái tên là Mạc Sầu hát ca dao rất hay”. Ở đây có ý chỉ nơi ở của cô gái.
[2] Cây súng bằng gỗ giá. Tây kinh tạp ký chép: “Người Ngũ Lăng Trường An lấy cây giá làm súng, trân châu làm đạn để bắn chim sẻ”.
[3] Thơ Ly tao có câu: “Ỷ Xương Hạp nhi vọng dư” (Dựa cổng Xương Hạp mà ngóng trông ta), lời chú rằng Xương Hạp là cổng trời. Sách Sử ký, phần Luật thư chép: “Gió mát ở rèm tây nam, gió Hạp Xương ở phương tây”.
[4] Hồn Thục đế. Sách Thục ký chép: “Xưa có người họ Đỗ tên vũ, làm vua nước Thục, hiệu là Vọng Đế”. Sách Thành Đô ký thì chép: “Vọng Đế chết, hồn hoá thành chim, tên là đỗ quyên, còn gọi là tử quy”. Ở đây ý chỉ người yêu của cô gái.
[5] Phương nam mưa gió khắc nghiệt, hoa ở vùng này gọi là chướng hoa.
[6] Cây hoa gạo. Sách La Phù sơn ký chép: “Tháng giêng cây mộc miên mở hoa, hoa lớn như hoa phù dung (sen), khi hoa rụng thì kết thành quả, trong quả có bông rất trắng, người phương nam lấy làm chăn bông”.
[7] Cung quế, chỉ trăng.
[8] Loài cỏ thơm lá dài.
[9] Bài Lạc thần phú của Tào Thực có câu: “Hàm từ vị thổ, khí nhược u lan” (chưa nói thành lời, khí thơm như hoa lan). Ở đây tỉ dụ người con gái nhoẻn miệng thì toả mùi thơm.
[10] Sông Ngân Hà.
[11] Chỉ Chức Nữ.
[12] Chiến quốc sách, phần Yên sách chép: “Tề hữu thanh Tế trọc Hà” (Nước Tề có sông Tế nước trong, sông Hà nước đục). Ở đây ý nói người yêu của cô gái trước đây địa vị không có gì khác biệt mà nay cách biệt như sông Kinh sông Vị, khó mà hoà hợp được.
[13] Quần màu vàng nhạt.
[14] Xe có che màn vải.
[15] Phiếm chỉ thần tiên, ở đây chỉ người yêu của cô gái.