25/04/2024 22:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 17/12/2006 06:59
Nguyên tác
早歲哪知世事艱，
中原北望氣如山。
樓船夜雪瓜洲渡，
鐵馬秋風大散關。
塞上長城空自許，
鏡中衰鬢已先斑。
出師一表真名世，
千載誰堪伯仲間。
Phiên âm
Tảo tuế na tri thế sự gian,
Trung nguyên bắc vọng khí như san.
Lâu thuyền dạ tuyết Qua Châu độ,
Thiết mã[1] thu phong Đại Tán[2] quan.
Tái thượng Trường Thành không tự hứa,
Kính trung suy mấn dĩ tiên ban.
Xuất sư nhất biểu[3] chân danh thế,
Thiên tải thuỳ kham bá trọng gian.Bản dịch của (Không rõ)
Tuổi trẻ biết nhiều chuyện thế gian,
Thục trung vọng bắc chí ngang tàng.
Qua Châu thuyền vượt đêm mưa tuyết,
Tán Quan ngựa sắt gió thu sang.
Nguyện lên ải bắc tận Trường Thành,
Hoa râm vừa điểm mái đầu xanh.
Xuất quân thảo hịch tâm chân chính,
Nghìn năm ai dám sánh được danh.
Bài này tác giả làm vào mùa xuân 1146 lúc ngồi rỗi ở nhà. Lúc này một phần lớn đất đai Trung Quốc đã bị người Kim thống trị, triều đình Nam Tống không làm được trò gì, tác giả rất lấy làm phẫn uất.
[1] Mộc ngưu thiết mã 木牛鐵馬, trâu gỗ ngựa sắt Khổng Minh dùng để chở lương thực qua ải Đại Tán 大散關 khi đánh nhau với Tư Mã Ý.
[2] Cửa Đại Tán thuộc tỉnh Thiểm Tây, Qua Châu thuộc tỉnh Giang Tô, đã có lần quân Tống đánh bại quân Kim ở hai nơi này.
[3] Thời Tam quốc, Gia Cát Lượng đem quân đánh Nguỵ, hai lần trước khi đi đều có viết “Xuất sư biểu” đưa lên Hậu chủ Lưu Thiện để tỏ lòng trung của mình.