19/04/2024 17:25Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Hán
Đăng bởi Vanachi vào 17/01/2009 21:13
Nguyên tác
烏生八九子，
端坐秦氏桂樹間。
唶我！
秦氏家有遊遨蕩子，
工用睢陽強，蘇合彈。
左手持強彈兩丸，
出入烏東西。
唶我！
一丸即發中烏身，
烏死魂魄飛揚上天。
阿母生烏子時，
乃在南山岩石間。
唶我！
人民安知烏子處？
蹊徑窈窕安從通？
白鹿乃在上林西苑中，
射工尚復得白鹿脯。
唶我！
黃鵠摩天極高飛，
後宮尚復得烹煮之。
鯉魚乃在洛水深淵中，
釣鉤尚得鯉魚口。
唶我！
人民生各各有壽命，
死生何須復道前後！
Phiên âm
Ô sinh bát cửu tử,
Đoan toạ Tần thị quế thụ gian.
Giới[1] ngã[2]!
Tần thị gia hữu du ngao đãng tử,
Công dụng Tuy Dương[3] cường, tô hợp[4] đạn.
Tả thủ trì cường đạn lưỡng hoàn,
Xuất nhập ô đông tây.
Giới ngã!
Nhất hoàn tức phát trúng ô thân,
Ô tử hồn phách phi dương thướng thiên.
A mẫu sinh ô tử thì,
Nãi tại Nam sơn[5] nham thạch gian.
Giới ngã!
Nhân dân an tri ô tử xứ?
Hề kính yểu điệu an tòng thông?
Bạch lộc nãi tại Thượng Lâm[6] tây uyển trung,
Xạ công thượng phục đắc bạch lộc bô.
Giới ngã!
Hoàng hộc ma thiên cực cao phi,
Hậu cung thượng phục đắc phanh chử chi.
Lý ngư nãi tại Lạc thuỷ[7] thâm uyên trung,
Điếu câu thượng đắc lý ngư khẩu.
Giới ngã!
Nhân dân sinh các các hữu thọ mệnh,
Tử sinh hà tu phục đạo tiền hậu!Bản dịch của Điệp luyến hoa
Quạ sinh tám chín con,
Ở trên cây quế nhà họ Tần.
Hỡi ôi!
Họ Tần có trẻ ham nghịch ngợm,
Cung Tuy Dương, đạn tô hợp khéo làm.
Tay trái giương cung, đạn hai hòn,
Trước sau tổ bắn lên.
Hỡi ôi!
Quạ bị một hòn bắn trúng thân,
Quạ chết hồn phách hướng trời xanh.
Quạ mẹ sinh con xong,
Ở nơi vách đá tại núi Nam.
Hỡi ôi!
Người nào biết nơi quạ chết?
Lối nhỏ quanh co ngả nào thông?
Hươu trắng phía tây vườn Thượng Lâm,
Thợ săn bắn được chế thành thịt khô.
Hỡi ôi!
Hồng hộc bay cao vút trời xanh,
Hậu cung muốn bắn nấu làm canh.
Cá chép dưới vực sâu sông Lạc,
Buông cần móc miệng cá mang lên.
Hỡi ôi!
Người đời mỗi kẻ đều có mệnh,
Sống chết nào hay ngả trước sau!
Ô sinh, hay Ô sinh bát cửu tử là một khúc nhạc phủ cổ từ, Nhạc phủ thi tập chép trong Tương hoạ ca từ. Nội dung bài thơ nói về cái chết bi thảm của quạ, rồi hươu trắng, hồng hộc, cá chép,… Cuối bài than về nỗi phúc hoạ khôn lường, sinh tử bất kỳ, thọ yểu đều do số mệnh, phản ánh hoàn cảnh loạn ly vào cuối đời Hán.
[1] Từ tượng thanh, biểu thị tiếng kêu ai oán của chim quạ.
[2] Trợ từ ở cuối câu.
[3] Tên huyện đời Hán, nay ở phía nam Nam Khâu, tỉnh Hà Nam. Thời Xuân Thu đây là đô thành của nước Tống, tương truyền Tống Cảnh Công 宋景公 có một cây cung gọi là trương cường cung 張強弓 có thể bắn xa mấy trăm dặm.
[4] Một loại hương liệu do nước Nhục Chi 月氏 ở Tây Vực làm ra.
[5] Tức Chung Nam sơn, nay ở nam thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây.
[6] Tên vườn trong cung đời Hán, nay ở phía tây thành phố Tây An, trong vườn thả nhiều cầm thú để vua săn bắn.
[7] Sông xuất phát từ núi Trủng Lĩnh (nay ở huyện Lạc Nam, tỉnh Thiểm Tây), chảy về hướng đông nam tới Lạc Dương thì nhập vào sông Hoàng Hà.