14/05/2024 01:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi Vanachi vào 06/03/2024 21:13
Nguyên tác
知幾爲達士，
殉髮豈人情。
大義千金重，
微軀一葉輕。
丹心如盡死，
皓首豈虛生。
今我春秋義，
饒他月旦評。
Phiên âm
Tri cơ vi đạt sĩ,
Tuẫn phát khởi nhân tình.
Đại nghĩa thiên kim trọng,
Vi khu nhất diệp khinh.
Đan tâm như tận tử,
Hạo thủ khởi hư sinh.
Kim ngã Xuân thu nghĩa[1],
Nhiêu tha nguyệt đán bình[2].Dịch nghĩa
Biết thời cơ ấy mới là đạt sĩ,
Cắt tóc thì đâu còn gì là tình người.
Nghĩa lớn nặng như nghìn vàng,
Thân hèn thật nhẹ như chiếc lá.
Lòng son nếu như đã mất cả,
Dẫu tóc bạc thì cũng sống thừa thôi.
Nay ta theo nghĩa kinh xuân thu,
Để sau này người đời sẽ bình phẩm.Bản dịch của Đông A
Biết thời nên hiển đạt
Giữ tóc dám đâu tình
Nghĩa lớn vàng ngàn nặng
Thân hèn lá nhẹ tênh
Lòng son cho đến chết
Đầu bạc uổng đời sinh
Ta hợp Xuân thu nghĩa
Thứ tha đầu tháng bình
Dịch nghĩa của Nguyễn Duy Chính.
[1] Tinh thần cốt lõi chính danh của nhà nho, phân minh các phạm trù đối lập chính - tà, thị - phi, thiện - ác, khen - chê... được Khổng Tử minh định trong kinh Xuân thu.
[2] Bình phẩm các nhân vật đương thời vào ngày mồng một hàng tháng, do Hứa Thiệu 許劭 và Hứa Tĩnh 許靖 cuối thời Đông Hán tổ chức. Nguyệt đán bình khá nổi tiếng đương thời, như bình phẩm về Tào Tháo: “Trị thế chi năng thần, loạn thế chi gian hùng” (Bề tôi tài năng thời bình, gian hùng thời loạn).