19/03/2024 10:00Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tây hành biệt đông đài tường chính học sĩ
西行別東臺詳正學士

Tác giả: Lạc Tân Vương - 駱賓王

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Sơ Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 20/07/2014 10:27

 

Nguyên tác

意氣坐相親,
關河別故人。
客似秦川上,
歌疑易水濱。
塞荒行辨玉,
臺遠尚名輪。
泄井懷邊將,
尋源重漢臣。
上苑梅花早,
禦溝楊柳新。
只應持此曲,
別作邊城春。

Phiên âm

Ý khí toạ tương thân,
Quan hà biệt cố nhân.
Khách tự Tần xuyên[1] thượng,
Ca nghi Dịch thuỷ[2] tân.
Tái hoang hành biện Ngọc[3],
Đài viễn thượng danh Luân[4].
Tiết tỉnh[5] hoài biên tướng,
Tầm nguyên[6] trọng Hán thần.
Thượng uyển mai hoa tảo,
Ngự câu dương liễu tân.[7]
Chỉ ưng trì thử khúc[8],
Biệt tác “Biên thành xuân”.

Dịch nghĩa

Cùng ý khí ngồi gần nên thân với nhau,
Nay phải ra chốn biên ải sông nước nên từ biệt bạn hiền.
Kẻ trên sông Tần giống như,
Hát trên bến sông Dịch.
Làm chức biện ở ải hoang Ngọc Môn,
Trong huyện Luân Đài xa xôi.
Giếng nước phun nhớ tướng ngoài biên thuỳ,
Tìm được nguồn sông kính nể sứ thần nhà Hán.
Hoa mai nở sớm trong vườn Thượng Uyển,
Dương liễu tàn bên bờ lạch dẫn vào hoàng cung.
Chỉ ưng ý giữ bài thơ này,
Viết riêng Biên thành xuân sau.

Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org

Cùng ý chí thân nhau rất dễ
Biệt cố nhân ra chốn quan hà
Từ Tần Xuyên khách lên phía bắc
Ca như qua sông Dịch ngày xưa
Ra ải hoang biết là Ải Ngọc
Lên đài xa tên chính Đài Luân
Giếng nước phun nhớ về biên tướng
Tìm nguồn sông trọng kẻ tôi thần
Vườn thượng uyển hoa mai nở sớm
Dòng ngự câu dương liễu chớm xanh
Lòng chỉ muốn khúc này cố giữ
Biến thành bài "Biên giới mùa xuân"
Đông đài tường chính học sĩ tức Tống Chi Vấn, thời Cao Tông được phong làm đông đài tường chính học sĩ. Năm 670, Lạc Tân Vương bị trích, phải đi theo quân đánh Tây Vực (sau đó ở lại Tây Vực một thời gian dài), làm bài này chia tay với Tống Chi Vấn.

[1] Sông trong tỉnh Thiểm Tây, gần kinh đô Trường An.
[2] Sông trong tỉnh Hà Bắc, nơi Kinh Kha từ biệt thái tử Đan nước Yên để đi ám sát Tần Thuỷ Hoàng.
[3] Ra ải hoang nhưng phân biệt biết được ải Ngọc, tức Ngọc Môn quan, cửa ải nay trong huyện Luân Đài thuộc khu tự trị Tân Cương. Tác giả muốn chơi chữ nói về Ngọc Quan, Ngọc Tái.
[4] Luân Đài, tên đất thuộc huyện Luân Đài, phía nam núi Thiên Sơn, Tân Cương, xưa là nơi tranh thắng bại giữa người Hồ và người Hán.
[5] Giếng nước phun lên giữa sa mạc, lấy tích Lý Quảng Lợi 李廣利 đời Tây Hán và Cảnh Cung 耿恭 đời Đông Hán đi đánh người Hồ ở Tân Cương, bị vây hết nước uống, lễ bái trời đất, đào xuống cát có giếng nước phun lên.
[6] Tìm nguồn nước, lấy tích Trương Khiên 張騫 đời Hán Vũ Đế, được phái làm sứ thần đi qua Tây Vực giao hảo lôi kéo các nước theo về với nhà Hán, thất bại nhưng tìm được nguồn sông Hoàng Hà trên cao nguyên Thanh Hải.
[7] Ý nói khi nghe ca Mai hoa khúcDương liễu khúc cứ tưởng rằng hoa mai đang nở sớm ở vườn thượng uyển và dương liễu vừa mới xanh bên bờ ngự câu, tuy lúc ấy không biết có phải là mùa xuân hay không. Tác giả muốn nói với bạn mình rằng sẽ lưu giữ những khúc này trong tâm tưởng để biến thành khúc Biên thành xuân khi ra ngoài biên ải.
[8] Chỉ muốn giữ những khúc hát này, ý nói Mai hoa khúcDương liễu khúc, để biến thành những khúc nhạc khác.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Lạc Tân Vương » Tây hành biệt đông đài tường chính học sĩ