26/04/2024 08:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/06/2017 19:59
Nguyên tác
浩蕩潮頭水接天，
巍峨老石蘸清川。
依稀古樹容粧上，
熳爛鮮花色綴前。
緩步徜徉詩思雅，
清吟快樂道心玄。
洞中容得春光在，
壯觀雄姿永遠年。
Phiên âm
Hạo đãng triều đầu thuỷ tiếp thiên,
Nguy nga lão thạch trám thanh xuyên.
Y hy cổ thụ dung trang thượng,
Mạn lạn tiên hoa sắc xuyết tiền.
Hoãn bộ thượng dương thi tứ nhã,
Thanh ngâm khoái lạc đạo tâm huyền.
Động trung dung đắc xuân quang tại,
Trang quan hùng tư vĩnh viễn niên.Dịch nghĩa
Thuỷ triều dâng dào dạt nước lẫn bầu trời,
Núi đá hiên ngang nhúng vào giữa dòng sông xanh.
Dung trang của những cây cổ thụ lung linh trên sông,
Thêm vào còn có những hoa tươi điểm xuyết rực rỡ.
Bâng khuâng nhẹ bước làm cho tứ thơ thêm tao nhã,
Khoan khoái với giọng ngâm trong trẻo làm cho đạo tâm thêm huyền diệu.
Trong động chứa đầy ánh mặt trời xuân,
Mãi ngắm dáng non hùng vĩ muôn đời đẹp đẽ.Bản dịch của Hồng Phi - Hương Nao
Dào dạt triều dâng nước lẫn trời,
Nguy nga đá cũ chặn dòng trôi.
Lung linh cây cổ dung trang tuyệt,
Rực rỡ hoa cười điểm xuyết tươi.
Khoan bước bồi hồi thi tứ nhã,
Nhẹ ngâm sảng khoái đạo tâm vui.
Trong hang chứa cả bầu xuân sáng,
Mải ngắm dáng non đẹp vạn đời!
Chùm hai bài thơ này được khắc trên bia đá ở núi Chiếu Bạch thuộc xã Hà Lâm, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá. Sách Lê Thánh Tông thơ văn và cuộc đời (Mai Xuân Hải, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 1998) có in bài đầu nhưng ghi tác giả bài thơ là Lê Thánh Tông, có lẽ sai.
Lời tự: “Hồng Thuận lục niên xuân trọng nhị nguyệt thất nhật hiểu phát tự Phi Lai tài kinh Chiếu Bạch, đãn kiến xuân sơn chiếu thuỷ, lục thảo sinh xuân, mỹ cảnh thanh kỳ, thi tình khoái lạc. Nãi thân lâm hạnh, nhã hứng bồi hồi trợ thắng châu cơ chi địa, đạo tâm tú lệ, cung trang la ỷ chi thiên, kim tượng huy hoàng, ngọc hồ liêu nhiễu, mỹ nhi tối mỹ, kỳ nhi dũ kỳ. Nhân kỳ ngâm vịnh chi gian, yến du chi tế, nãi đề thi vu thạch vân.” 紅順六年春仲二月七日曉發自飛来才經照白，但見春山照水綠草生春美景清奇詩情快樂。乃親臨幸雅興徘徊助勝珠璣之地道心繡丽供粧羅綺之天金像煇煌玉壺遼繞美而最美奇而愈奇。因其吟詠之間燕遊之際乃題詩于石云。 (Ngày 7 tháng 2 trọng xuân, niên hiệu Hồng Thuận thứ 6 (1514), sáng sớm từ Phi Lai ra vừa qua núi Chiếu Bạch, nhìn thấy non xanh soi xuống dòng sông biếc. Cỏ xanh xuân sắc, cảnh đẹp thanh kỳ, hồn thơ vui vẻ, liền bước lên bờ, nhã hứng bồi hồi. Nơi trân châu cảnh thắng, đạo tâm đẹp đẽ, trang sức thêm cho bầu trời như gấm lụa. Tượng vàng rực rỡ. Bầu tiên rộn ràng. Đẹp đẽ càng thêm đẹp, kỳ tú lại thêm kỳ tú. Nhân khi ngâm vịnh, giữa lúc nhàn du, liền đề thơ vào đá.)
Lạc khoản: “Bảo Thiên động chủ đề. Hồng Thuận lục niên nhị nguyệt sơ thất nhật. Quang Thiên điện Gia hạnh đại phu Bí thư giám chính sự thần: Hoàng ? phụng tả.” 寶天洞主題。洪順六年二月初七日。光天殿嘉行大夫秘書監正事臣黃？奉寫。 (Bảo Thiên động chủ đề. Ngày 7 tháng 2 năm Hồng Thuận thứ 6 (1514). Quan Quang Thiên điện Gia hạnh đại phu, giữ chức chánh tự ở Bí thư giám, bề tôi là Hoàng ? vâng viết.)