23/04/2024 21:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Tuấn Khỉ vào 24/08/2011 09:48
Mưỡu:
Thuyền từ[1] một lá vơi vơi,
Bể trần chở biết bao người trầm luân[2].
Nói:
Thiên thượng thiên hạ vô như Phật[3],
Nhỏ không trong mà lớn cũng không ngoài.
Chiếc thuyền từ một lá vơi vơi,
Vớt chìm đắm đưa người lên cõi tĩnh.
Chữ kiến tính cũng là xuất tính[4],
Trong ống dòm[5] đổ tiếng hư vô.
Kẻ muốn đem nhân kỳ nhân, hoả kỳ thư, lư kỳ cư[6],
Song đạo thống[7] hỏi rành rành công cứ[8].
Bạng y thiên lý hành tương khứ[9],
Đô tự nhân tâm tố xuất lai[10].
Bát khang trang[11] chẳng chút chông gai,
Cùng nghiêng ngả một dòng Hà Lạc[12].
Trong nhật dụng[13] sao rằng đạo khác,
Cái luân hồi chẳng ở đâu xa.
Nghiệp duyên vốn tại mình ra,
Nơi vuông tấc[14] đủ thiên đường địa ngục.
Vì chưa thoát lòng trần mắt tục,
Nên mơ màng một bước một khơi.
Khiến cho phiền muộn Như Lai.
[1] Thuyền của nhà Phật, dịch ở chữ “từ phàm” (buồm từ) trong kinh Phật ra.
[2] Chìm đắm.
[3] Chữ Hán: 天上天下無如佛. Nghĩa: Trên trời và dưới trời không ai bằng Phật. Câu của đức Thích Ca nói khi mới sinh ra: “Thiên thượng địa hạ, duy ngã độc tôn” (Trên trời dưới đất, duy ta là một).
[4] Chữ nhà Phật, kiến tính là thấy rõ cái tính của mình, xuất tính là noi theo cái tính của mình.
[5] Lấy điển chữ “Dĩ quản khuy thiên” (lấy ống dòm trời), ý chê những người thiển cận.
[6] Từ câu “Đuổi người, đốt kinh, lấy chùa ở” trong bài biểu Phật cốt của Hàn Dũ đời Đường.
[7] Giường mối của đạo.
[8] Mọi người đều theo.
[9] Chữ Hán: 傍依天理行將去. Nghĩa: Đạo dựa theo lẽ trời ra.
[10] Chữ Hán: 都自人心做出來. Nghĩa: Đều bởi tự lòng người lại.
[11] “Bát” là đồ dùng của nhà chùa; “khang trang” là rộng rãi; ý nói đạo Phật rộng rãi.
[12] Do chữ “Hà đồ Lạc thư”: Đời vua Phục Hy có con long mã dâng đồ ở sông Hà, vua nhân đó mà hoạch ra bát quái; đời vua Đại Vũ có con rùa đem thư ra sông Lạc, vua nhân đấy mà chế ra cửu trù.
[13] Ngày thường dùng.
[14] Do chữ “phương thốn” ra, tức là lòng người.