25/04/2024 06:34Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Minh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 22/01/2019 11:16
Nguyên tác
衡陽初失伴，
歸路遠飛單。
度隴將書怯，
排空作陣難。
呼群雲外急，
吊影月中殘。
不共鳧鷖宿，
蒹葭夜夜寒。
Phiên âm
Hành Dương[1] sơ thất bạn,
Quy lộ viễn phi đơn.
Độ Lũng[2] tương thư khiếp,
Bài không tác trận[3] nan.
Hô quần vân ngoại cấp,
Điếu ảnh nguyệt trung tàn.
Bất cộng phù ê túc,
Kiêm hà dạ dạ hàn.Dịch nghĩa
Bay đến Hành Dương thì lạc bạn
Đường về xa bay một mình
Sợ mang thư qua Lũng San
Khó xếp thành trận trên không
Gọi bạn ở bên trời rất gấp
Bóng dưới trăng thấy xơ xác
Không ngủ chung với cò vịt
Đêm đêm ngủ trong lau sậy lạnhBản dịch của Lê Xuân Khải
Hành Dương vừa lạc bạn
Đơn lẻ về xa bay
Vượt lũng đem thư khó
Trên không bày trận gay
Mây đùn gọi bạn gấp
Trăng mọc chiếu thân gầy
Không ngủ cùng cò vịt
Sậy lau đêm lạnh dài
Tác giả dùng hình tượng nhạn lạc bầy, nhớn nhác kêu tìm bạn trên không, không có bạn bay thành hàng, đêm không chịu ngủ với cò vịt, một mình qua đêm trong lau sậy lạnh giá. Nếp sống cô cao này lại là nếp sống của tác giả khi vào kinh để toản tu Nguyên sử. Từ rất sớm tác giả đã kết giao với một lớp bạn, tức cái gọi là “Bắc quách thập hữu”. Chính quyền Minh thành lập, nhóm Dương Cơ, Từ Bôn bị đi đày, còn lại tản mát hết vào nơi sơn cùng thuỷ tận.
[1] Hành Sơn của Hành Dương có hồi nhạn phong, tương truyền chim nhạn bay đến đây thì dừng lại, sang xuân lại bay về phương bắc.
[2] Đây chỉ Lũng Sơn, núi này là phần phía nam của núi Lục Bàn (nay ở phía bắc huyện Lũng, Thiểm Tây), chạy dài đến biên cảnh Thiểm, Cam, thế núi cao hiểm, là ải quan trọng của nơi này. Đỗ Phủ có câu thơ: “Trì hồi độ Lũng khiếp” (Chần chừ sợ qua Lũng).
[3] Bầy nhạn bay xếp thành hàng chữ nhất hoặc chữ nhân như bày thế trận.