29/03/2024 15:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Vô đề
無題

Tác giả: Nguyễn Huy Oánh - 阮輝瑩

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 12/08/2013 10:59

 

Nguyên tác

濫階第一玷清班,
守拙區區卅載間。
萬里歸駢憑厚庇,
七旬解組竊餘閒。
凡資幸遂群麋鹿,
雅範彌深景鳳鸞。
頂踵此生全聖澤,
億年僅囑壽南山。

Phiên âm

Lạm giai đệ nhất điếm Thanh Ban[1],
Thủ chuyết khu khu táp tải gian.
Vạn lý quy biền, bằng hậu tý.
Thất tuần giải tổ, thiết dư nhàn.
Phàm tư hạnh toại quần my lộc[2],
Nhã phạm di thâm cách phượng loan[3].
Đính chủng[4] thử sinh toàn thánh trạch,
Ức niên[5] cận chúc thọ Nam Sơn[6].

Dịch nghĩa

Lạm dự vào bậc hàng đầu, làm nhơ chốn cung thất,
(Thế mà) khư khư giữ sự vụng về trong vòng ba mươi năm trời.
Quay cỗ xe vạn dặm trở về được, là nhờ ơn trên sâu dày,
Bảy mươi tuổi về nghỉ hưu, trộm có chút nhàn thừa.
Bạn bầy với lũ hươu nai, cũng may toại được tư chất bình thường,
Hâm mộ bầy loan phượng, thì càng làm sâu thêm khuôn phép nhã nhặn.
Đời này, cả tấm thân đều nhờ ơn thánh chúa,
Xin chúc bề trên muôn tuổi tựa Nam Sơn.

Bản dịch của Nguyễn Thanh Tùng

Lạm vào hạng nhất ghé thanh ban,
Giữ vụng muôn ngày giữa thế gian.
Trọn vẹn sứ trình, ơn chúa nặng,
Thôi quan dưỡng lão, trộm khi nhàn.
Đứng hàng dân dã, gần nai hoẵng,
Mến bạn thanh tao, giáp phượng loan.
Tất thảy đời này ơn thánh cả,
Thọ trên xin chúc tựa Nam San.
Đây là bài thơ tác giả làm nhân dịp theo lệ về trí sĩ rồi được khởi phục vào năm Cảnh Hưng thứ 41 (1780). Những bài thơ này được chép trong sách Nguyễn thị gia tàng hiện được con cháu dòng họ Nguyễn Huy ở Trường Lưu cất giữ.

[1] Tên một cung điện quý. Thơ Tô Đông Pha thời Tống có câu: “Ngã hoài Nguyên Hựu sơ, Khuê chương mãn Thanh Ban” (Ta nhớ năm đầu thời Nguyên Hựu, Ngọc khuê chương đầy cung Thanh Ban). Khuê chương lại là hai thức ngọc quý chỉ nhân phẩm. Kinh thi ví người “như khuê, như chương”. Đây dùng nói chung cho cung khuyết (dẫn theo Lại Văn Hùng). “Thanh ban” cũng chỉ phẩm loại, ban loại thanh cao, quý trọng.
[2] Hươu, nai: chỉ cuộc sống ẩn dật nơi núi rừng.
[3] Chỉ những bậc anh tài được giáo dưỡng.
[4] Từ đầu đến gót. Nhậm Phương đời Hậu Hán có câu: “Tự đính chí chủng; Công quy tạo hoá” (Từ đầu đến gót, Đều do công của tạo hoá mà thành) (dẫn theo Lại Văn Hùng).
[5] Ý nghĩa tương tự “vạn tuế”, dùng chỉ đức vua.
[6] Bài Thiên bảo trong Kinh thi có câu: “Như Nam Sơn chi thọ, Bất khiên bất băng” (Sống lâu bền vững như núi Nam, Không mòn không lở). Người xưa cũng thường nói “Thọ tỉ Nam Sơn” (thọ tựa núi Nam).

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Huy Oánh » Vô đề