23/04/2024 16:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Diệp Đồng vào 02/03/2008 07:46
Phiên âm
Thiếu tráng hà như bạch phát thâm
Du du trần hải kỷ thăng trầm
Trung lai vọng chúc Đường Nghiêm Vũ[1]
Thuộc truất danh cao Lỗ Triển Cầm[2]
Khúc độ vân sơn dư Lục ỷ[3]
Thiệt điều sinh quản phó hồng khâm[4]
Tri khu mã xỉ kim gia trưởng
Khủng phụ Yên vương mại tuấn tâm[5]Dịch nghĩa
Tuổi trẻ mạnh mẽ làm sao sâu sắc bằng kẻ tóc trằng
Bể trân mênh mông mấy độ thăng trầm
Trông ngóng Nghiêm Vũ nhà Đường trở lại
Nổi tiếng Triển Cầm nước Lỗ trong bọn bị truất
Khúc nhạc vượt qua núi mây còn sót tiếng Lục ỷ
Lưỡi uốn, theo điệu sênh ph1ch phó cho bọn con hát
Ruổi rong, tuổi ngựa nay lại thêm già
Sợ phụ tấm lòng muốn mua tuấn mã của vua YênBản dịch của Cao Tự Thanh
Tóc trắng thăng trầm khác thiếu niên
Bể đời chìm nổi đã bao phen
Tài năng giúp nước người còn ngóng
Trung tín thờ vua tiếng dậy truyền
Khúc vượt non mây lưu nhã nhạc
Giọng hoà sênh phách gửi thuyền quyên
Ruổi rong tuổi tác nay thêm lớn
E phụ vua ta ý trọng hiền
Sư Phần tức Nguyễn Bá Nghi, tự Sư Phần, người xã Lạc Phổ huyện Mộ Đức tỉnh Quảng Ngãi, sinh năm 1807, đỗ cử nhân năm 1831, đỗ phó bảng năm 1832, năm 1869 là Tổng đốc Sơn Tây quyền Tổng đốc Sơn Hưng Tuyên, năm 1870 vì chậm trễ trong việc tiếp tế lương thực đạn dược cho quân Thanh tiễu phỉ nên bị cách chức, đến đầu năm 1871 được khai phục hàm Bố chánh nhưng kế ốm chết. Chế đài nguyên văn là “chế phủ”, tiếng tôn xưng quan Tổng đốc.
[1] Danh thần đời Đường Túc tông, làm Tiết độ sứ Kiếm Nam, có công phá giặc Thổ Phồn được phong Lễ bộ Thượng thư, tước Trịnh quốc công. Tính ưa xa hoa, dùng tiền như rác, nhưng có tài chính trị, cai trị đất Thục rất oai mãnh, giặc không dám xâm phạm bỡ cõi; đây là ví với Nguyễn Bá Nghi. Câu này ý nói mong mỏi Nguyễn Bá Nghi trở lại làm Tổng đốc Sơn Hưng Tuyên như cũ.
[2] Người nước Lỗ thời Xuân Thu, ở đất Liễu Hạ, từng làm quan tới chức Sĩ sư, ba lần bị cách chức nhưng không đi làm quan ở nước khác. Có người hỏi, ông nói “Ngay thẳng thờ người, đi đâu mà chẳng bị cách chức ba lần? Dua nịn thờ người, thì cần gì phải rời quê cha đất tổ?”. Chết thuỵ là Huệ, nên còn gọi là Liễu Hạ Huệ. Đây dùng ví với Nguyễn Bá Nghi.
[3] Tên cây đàn quý của Tư Mã Tương Như, đây có lẽ dùng ca ngợi Nguyễn Bá Nghi là người tài tử phong lưu.
[4] Áo hồng, chưa rõ ý nghĩa, nhưng có lẽ cũng giống như “hồng tụ”, “hồng trang”, chỉ ca kỹ hay phụ nữ nói chung. Đây tạm dịch là “Bọn con hát”.
[5] Thời Chiến quốc, vua Yên muốn dùng kẻ hiền tài, Quách Ngỗi bèn tâu về chuyện một ông vua sai người đi mua ngựa thiên lý đem về, sau nhiều người thấy được giá bèn đem ngựa thiên lý đến bán, Vua Yên vì thế dùng Ngỗi, quả nhiên thu hút được người hiền tài các nước về giúp nước Yen. Câu này có ý khuyến khích Nguyễn Bá Nghi.