21/04/2024 01:38Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi Vanachi vào 07/10/2018 14:08
Nguyên tác
凡出言，
信為先。
詐與妄，
奚可焉。
話說多，
不如少。
惟其是，
勿佞巧。
姦巧語，
穢污詞。
市井氣，
切戒之。
見未真，
勿輕言。
知未的，
勿輕傳。
事非宜，
勿輕諾。
茍輕諾，
進退錯。
凡道字，
重且舒。
勿急疾，
勿模糊。
彼說長，
此說短。
不關己，
莫閑管。
見人善，
即思齊。
縱去遠，
以漸躋。
見人惡，
即內省。
有則改，
無加警。
唯德學，
唯才藝。
不如人，
當自礪。
若衣服，
若飲食。
不如人，
勿生戚。
聞過怒，
聞譽樂。
損友來，
益友卻。
聞譽恐，
聞過欣。
直諒士，
漸相親。
無心非，
名為錯。
有心非，
名為惡。
過能改，
歸於無。
倘掩飾，
增一辜。
Phiên âm
Phàm xuất ngôn,
Tín vi tiên.
Trá dữ vọng,
Hề khả yên.
Thoại thuyết đa,
Bất như thiểu.
Duy kỳ thị,
Vật nịnh xảo.
Gian xảo ngữ,
Uế ô từ.
Thị tỉnh khí,
Thiết giới chi.
Kiến vị chân,
Vật khinh ngôn.
Tri vị đích,
Vật khinh truyền.
Sự phi nghi,
Vật khinh nặc.
Cẩu khinh nặc,
Tiến thoái thác.
Phàm đạo tự,
Trùng thả thư.
Vật cấp tật,
Vật mô hồ.
Bỉ thuyết trường,
Thử thuyết đoản.
Bất quan kỷ,
Mạc nhàn quản.
Kiến nhân thiện,
Tức tư tề.
Tung khứ viễn,
Dĩ tiệm tê.
Kiến nhân ác,
Tức nội tỉnh.
Hữu tắc cải,
Vô gia cảnh.
Duy đức học,
Duy tài nghệ.
Bất như nhân,
Đương tự lệ.
Nhược y phục,
Nhược ẩm thực.
Bất như nhân,
Vật sinh thích.
Văn quá nộ,
Văn dự lạc.
Tổn hữu lai,
Ích hữu khước.
Văn dự khủng,
Văn quá hân.
Trực lượng sĩ,
Tiệm tương thân.
Vô tâm phi,
Danh vi thác.
Hữu tâm phi,
Danh vy ác.
Quá năng cải,
Quy ư vô.
Thảng yểm sức,
Tăng nhất cô.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Làm người phải trọng xuất ngôn
Xuất ngôn chữ tín luôn luôn làm đầu
Điêu sai dối trá còn lâu
Làm người thất tín lấy đâu làm người
Nói ít còn hơn nhiều lời
Nói điều đúng phải đừng chơi khéo sàm
Lời bậy bạ, tiếng gian thâm
Đầu đường xó chợ chớ ham nói bừa
Chưa hay thì nói rằng chưa
Chưa biết thì cũng chớ bừa truyền rao
Việc chẳng hợp đừng nhận vào
Đừng có cẩu thả làm ào cho qua
Lỡ rồi tiến thoái sa đà
Đều mắc lỗi cả thì ra thế nào
Nói năng thận trọng thanh tao
Đừng có hấp tấp lao nhao hồ đồ
Người nói tê, kẻ nói mô
Việc mình không phải chớ dò dẫm thêm
Thấy người thiện, nghĩ mà thèm
Phải suy cho kịp cho nên bằng người
Dù cho vẫn kém dài dài
Dần dà từng bước một hai cho đều
Thấy người xấu, ác rõ bêu
Trong lòng suy nghĩ để nêu gương mình
Nếu có sửa ngay thật tình
Nếu không thì cũng giữ mình không vương
Đức học tài nghệ tầm thường
Phải lo rèn luyện để đương bằng người
Còn như ăn mặc bề ngoài
Cho dù kém ít chẳng phai đạo hằng
Kém ai như thế cũng bằng
Chẳng hề lo lắng lăng quăng nhọc nhằn
Ai nghe lỗi, tức lòng sân
Nghe khen thì lại vui rân lên cười
Thế là bạn tốt mất rồi
Để cho bạn xấu lại chơi quanh mình
Nghe khen e sự chẳng bằng
Nghe chê thì lại vui mừng quá đi
Là người cao sĩ uy nghi
Dần dà ta phải yêu vì học theo
Vô tình phạm lỗi ngặt nghèo
Ấy là lầm lỡ phải đeo danh mình
Có lòng biết, vẫn cố tình
Thì là ác nghiệp do mình tự gây
Có lỗi biết đổi mới hay
Còn như che đậy tội tày càng thêm