28/03/2024 17:55Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Nhàn vịnh kỳ 03
間詠其三

Tác giả: Nguyễn Khuyến - 阮勸

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/04/2020 16:54

 

Nguyên tác

首宿誰知學士盤,
舉頭惟有日團團。
昔年已飽蘇秦笑,
金日猶然范叔寒。
宇宙憑人能了事,
乾坤許我得偷閒。
腹中自笑無他抱,
只有區區一寸丹。

Phiên âm

Thủ túc thuỳ tri học sĩ bàn,
Cử đầu duy hữu nhật đoàn đoàn.
Tích niên dĩ bão Tô Tần[1] tiếu,
Kim nhật do nhiên Phạm Thúc[2] hàn.
Vũ trụ bằng nhân năng liễu sự,
Càn khôn hứa ngã đắc thâu nhàn.
Phúc trung tự tiếu vô tha bão,
Chỉ hữu khu khu nhất thốn đan.

Dịch nghĩa

Qua đêm, ai hay nơi bàn học sỹ,
Ngẩng đầu, đã thấy mặt trời toả bóng tròn.
Năm xưa từng cười Tô Tần no đủ,
Ngày nay còn lo Phạm Thúc rét mướt.
Vũ trụ có thể giúp người được việc,
Trời đã cho tâ được phút thư nhàn.
Tự cười trong bụng không mong muốn gì,
Chỉ có chút mọn này, là ôm ấp mãi một tấc lòng son.

Bản dịch của Trần Văn Nhĩ

Ai biết đêm qua bàn học sĩ,
Ngẩng trông bóng nắng đã gần tròn.
Nay lo Phạm Thúc còn đang rét,
Xưa giễu Tô Tần no đủ hơn.
Vũ trụ giúp người nên nghiệp lớn,
Đất trời cho lão được nhàn luôn.
Cười mình: còn muốn mong gì nữa?
Ôm mãi trong lòng một tất son.
Tuyển từ Yên Đổ tiến sĩ thi tập (VHv.1864).

[1] Tô Tần người Lạc Dương, tự Quý Tử, có tài thuyết khách. Lúc chưa gặp thời, sang du thuyết nước Tần không được trọng dụng, về bị vợ khinh bỉ, chị dâu không cho ăn. Sau đắc dụng, được các nước nghe theo kế hợp tung, mang ấn tướng sáu nước, vợ không dám khinh khi, chị dâu quỳ lạy xin tạ tội.
[2] Phạm Thư (tự là Thúc) người nước Nguỵ thời Chiến Quốc, lúc đầu theo Trung đại phu nước Nguỵ là Tu Giả, vì có lỗi bị Tu Giả phạt đòn. Sau đổi tên là Trương Lộc, trốn sang Tần khi chưa được dùng vẫn bị đói rét, rồi được Tần Chiêu Vương tin dùng làm tướng. Khi Tu Giả sang sứ nước Tần, Phạm Thúc ăn mặc rách rưới đến thăm, Tu Giả thương tình nói “Phạm Thúc vẫn còn đói rách đến thế ư?“

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Khuyến » Nhàn vịnh kỳ 03