20/04/2024 15:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 13/09/2020 12:45
Bắc Kỳ vui nhất Hà Thành,
Phố phường sầm uất văn minh rợp trời.
Thanh tao lịch sự đủ mùi,
Cao lâu rạp hát vui chơi đủ đầy.
Đâu đâu nam bắc đông tây,
Thăng Long thắng địa, xưa nay tiếng đồn.
Cũ thời băm sau phố phường,
Ngày nay mở rộng tới hàng vài trăm.
Người đi, xe chạy ầm ầm,
Đua chen thương mại bội phần hơn xưa.
Nhất vui là cảnh Bờ Hồ,
Hàng Đào, Hàng Bạc, Hàng Bồ, Hàng Ngang.
Mã Mây, Phố Mới[1], Hàng Vàng[2],
Đồng Xuân, Hàng Giấy, Hàng Buồm vui thay.
Bán buôn tấp nập đêm ngày,
Ô-tô đi lại như bay ngoài đường.
Đua chen trong chốn thị trường,
Hiệu buôn chú Khách, cửa hàng người Nam.
Bày ra đủ các thứ hàng,
Hàng Tây, hàng Nhật với hàng Trung Hoa.
Lại hàng nội hoá đủ là,
Ngày nay xuất cảng kể đà hơn xưa.
Ấy là kể những phố to,
Còn như Hàng Quạt, Hàng Lờ[3], Hàng Da.
Cửa Nam, Hàng Lọng, Phố Ga,
Hà Trung, Ngõ Trạm, Hàng Gà, Cửa Đông.
Hàng Cân, Hàng Cót, Hàng Đồng[4],
Hàng Mụn[5], Hàng Bát[6], Hàng Bông, Hàng Bài.
Hàng Cau[7], Hàng Bột[8], Hàng Khoai,
Hàng Nâu[9], Hàng Trứng[10], Hàng Gai, Hàng Hành.
Hàng Tre, Hàng Sũ[11], Hàng Mành,
Phúc Châu[12], Cầu Gỗ, Bắc Ninh, Hàng Hòm.
Mới đà kể hết phố con,
Của người bản xứ bán buôn ngày rày.
Còn như đường lớn, phố Tây,
Tràng Tiền, Đồng Khánh[13], Hàng Khay, Nhà Thờ.
Nhất vui là hiệu Gô-đa[14],
Ra vào nhộn nhịp ai mà chẳng hay.
Tràng Tiền có rạp hát Tây,
Bên kia Đồn Thuỷ, bên này nhà Đoan[15].
Vườn hoa con cóc trông sang,
Là dinh Thống sứ[16] nhìn càng xót xa.
Tượng Tây đứng giữa vườn hoa,
Bên này Đốc Lý trông ra Bờ Hồ.
Kể xem phố xá bây giờ,
Phồn hoa đệ nhất kinh đô Bắc Kỳ.
Văn minh đèn điện sáng loè,
Thông thương kỹ nghệ mọi bề chấn hưng.
Chỉ cánh áo ngắn khốn cùng,
Làm lụng suốt tháng vẫn không đủ dùng.
Bữa cơm, bữa cháo nhạt nhùng,
Thôi đành nheo nhóc bọc đùm lấy nhau.
[1] Tên gọi dân gian của phố Hàng Chiếu thời kỳ Pháp mới mở mang thêm phố này.
[2] Tức phố Hàng Mã ngày nay, trước chuyên bán đồ vàng mã.
[3] Còn gọi phố Bông Lờ, một đoạn ngắn cuối phố Hàng Bông gần Cửa Nam, xưa bán lờ, đó đánh cá (tên này đặt thay cho ngõ Cấm Chỉ, nay là Ngõ Hàng Bông).
[4] Phố cổ thuộc đất thôn Yên Phú, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương, có nhiều nhà bán đồ đồng là dân làng Cầu Nôm đến ở.
[5] Sau gọi là phố Hàng Bút, thuộc thôn Đông Thành, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương.
[6] Chỉ chung các phố Bát Sứ (Bát Ngô), Bát Đàn, trước thuộc thôn Đông Thành, Nhân Nội, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương.
[7] Tên nôm của thôn Nam Phố, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương, nay là đoạn đầu phố Hàng Bè, xưa có nhiều hàng cau khô.
[8] Phố cũ, tên nôm của thôn Hương Miến, tổng Hữu Nghiêm, huyện Thọ Xương (nay là phố Tôn Đức Thắng, quận Đống Đa).
[9] Tên cũ của đoạn đầu phố Trần Nhật Duật, từ cầu Long Biên đến ngã ba Hàng Chiếu, xưa giáp sông Hồng, bán củ nâu, nên gọi Hàng Nâu.
[11] Tức phố Lò Sũ, bán đồ gỗ và áo quan (sũ) do dân huyện Thường Tín đến mở lò từ rất lâu đời, thuộc đất các thôn Sơ Trang, Tả Lâu, thôn Tả Túc và một phần thôn Nhiễm Thượng, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương.
[12] Tên cũ của đoạn phía đông phố Hàng Thùng, do Pháp đặt để kỷ niệm trận đánh cảng Phúc Châu, tỉnh Phúc Kiến năm 1887.
[10] Tên một phố cũ ở đầu phố Hàng Mắm. Còn một ngõ Hàng Trứng (nay là phố Đông Thái).
[13] Tên cũ của phố Hàng Bài thời Pháp thuộc.
[15] Nha thương chính của Pháp trước đây (nay là Viện bảo tàng Cách mạng).
[16] Dinh Thống sứ và nhà Bưu điện, nay chỉ còn lại chiếc tháp Hoà Phong bằng gạch mộc bên phố Đinh Tiên Hoàng.
[14] Một hãng buôn tạp hoá lớn nhất Hà Nội thời Pháp thuộc, tên chính thức là Liên hợp thương mại Đông Dương mà sau dân chúng quen gọi là Hiệu Gô-đa, ở góc phố Tràng Tiền - Hàng Bài - Hai Bà Trưng, nay là chỗ cửa hàng Trung tâm thương mại Tràng Tiền Plaza.