18/04/2024 15:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 03/06/2016 21:00
Nguyên tác
誰謂吾生也有涯，
養生無術自憐哀。
那堪七倒八顛去，
況復千憂萬感來。
君子有窮悲汎濫，
英雄無用悔塵埃。
逍遙未解莊生意，
萬里鵬風負壯懷。
Phiên âm
Thuỳ vị ngô sinh dã hữu nhai[1],
Dưỡng sinh vô thuật tự liên ai.
Na kham thất đảo bát điên khứ,
Huống phục thiên ưu vạn cảm lai.
Quân tử hữu cùng bi phiếm lạm,
Anh hùng vô dụng hối trần ai.
Tiêu dao[2] vị giải Trang sinh ý,
Vạn lý bằng phong[3] phụ tráng hoài.Dịch nghĩa
Ai bảo cuộc đời của ta là có hạn
Riêng tự thương mình không có thuật để dưỡng sinh
Khốn nỗi đã thất điên bát đảo đi rồi
Phương chi lại muôn cảm ngàn lo dồn đến mãi
Quân tử có lúc cùng, đáng thương ở chỗ tự mình buông thả
Anh hùng không có chỗ thi thố tài năng tiếc mình sống lẫn trong cõi tục
Không hiểu ý Tiêu dao của ông Trang tử là như thế nào
Muôn dặm gió chim bằng luống phụ với hoài bão lớn lao của mìnhBản dịch của Nguyễn Văn Bách
Ai rằng cuộc sống có thời,
Dưỡng sinh không thuật ngậm ngùi lòng riêng.
Ngán thân bảy nổi ba chìm,
Đời còn đưa tới muôn nghìn cảm thương.
Vận cùng quân tử lỡ làng,
Trần ai tiếc nỗi dở dang anh hùng.
Tiêu dao chưa hiểu thấu cùng,
Cánh bằng vạn dặm phụ lòng nam nhi.
Trang Chu (365-290 TrCN) là triết gia thời Chiến Quốc, tác giả Nam Hoa kinh. Dưỡng sinh là một thiên trong 7 thiên thuộc phần Nội thiên trong sách Nam Hoa kinh (tên đầy đủ của thiên này là Dưỡng sinh chủ).
[1] Đời ta có hạn. Đây là một câu trích trong thiên Dưỡng sinh chủ trong phần Nội thiên của sách Nam Hoa Kinh.
[2] Tức Tiêu dao du, một chương quan trọng trong phần Nội thiên của sách Nam Hoa Kinh. Đại ý nói muôn vật tiêu dao trong trời đất vô cùng tận, lớn nhỏ đều tuỳ sức của mình.
[3] Gió chim bằng. Trong thiên Tiêu dao du có đoạn nói: “BIển Nam có con cá Côn, lớn mấy ngàn dặm, hoá làm chim bằng, thuận gió bay cao chín vạn dặm”. Người đời sau lấy đường bay của con chim bằng ví với con đường công danh của người.