27/04/2024 05:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 28/08/2006 09:28
Nguyên tác
怒發衝冠，
憑欄處、
瀟瀟雨歇。
抬望眼、
仰天長嘯，
壯懷激烈。
三十功名塵與土，
八千里路雲和月。
莫等閑、白了少年頭，
空悲切。
靖康恥，
猶未雪。
臣子恨，
何時滅！
駕長車，
踏破賀蘭山缺。
壯志飢餐胡虜肉，
笑談渴飲匈奴血。
待從頭、收拾舊山河，
朝天闕。
Phiên âm
Nộ phát xung quan,
Bằng lan xứ,
Tiêu tiêu vũ yết.
Đài vọng nhãn,
Ngưỡng thiên trường khiếu,
Tráng hoài khích liệt.
Tam thập[1] công danh trần dữ thổ,
Bát thiên lý[2] lộ vân hoà nguyệt.
Mạc đẳng nhàn, bạch liễu thiếu niên đầu,
Không bi thiết.
Tĩnh Khang[3] sỉ,
Do vị tuyết.
Thần tử hận,
Hà thời diệt!
Giá trường xa,
Đạp phá Hạ Lan sơn[4] khuyết.
Tráng chí cơ xan Hồ lỗ[5] nhục,
Tiếu đàm khát ẩm Hung Nô huyết.
Đãi tòng đầu, thu thập cựu sơn hà,
Triều thiên khuyết.Bản dịch của Nam Trân
Tóc dựng mái đầu,
Lan can đứng tựa,
Trận mưa vừa dứt.
Ngóng trời xa,
Uất hận kêu dài.
Hùng tâm khích liệt,
Ba mươi tuổi cát bụi công danh,
Tám ngàn dặm dầm sương dãi nguyệt.
Chớ lỏng lơi nữa kẻo bạc đầu,
Ích gì rên xiết.
Mối nhục Tĩnh Khang,
Chưa gội hết.
Hận thù này,
Bao giờ mới diệt.
Cưỡi cỗ binh xa,
Dẫm Hạ Lan nát bét.
Đói, vùng lên ăn thịt giặc Hồ,
Khát, cười chém Hung Nô uống huyết.
Rồi đây dành lại cả giang san,
Về chầu cửa khuyết.
[1] Ba mươi, năm đó Nhạc Phi 30 tuổi. Sau này khi bị chết về tay Tần Cối, Nhạc Phi mới 39 tuổi.
[2] Tám ngàn dặm đất: Nhạc Phi đã đánh hơn 200 trận với quân Kim, thu hồi hơn 8000 dặm đất nhưng vì lệnh của vua Tống Cao Tông (nghe lời Tần Cối) đưa ra 10 đạo kim bài bắt phải lui quân. Về triều Nhạc Phi bị bãi chức và sau bị hãm hại chết ở Phong Ba đình (Lâm An tức Hàng Châu ngày nay).
[3] Hai vua Khâm Tông và Huy Tông (thượng hoàng) nhà Tống bị quân Kim đánh bắt năm 1127 đem về Liêu Đông cùng với thái tử, hậu phi, hoàng tộc và rất đông con nhà dân dã lên đến hơn 3000 người. Tĩnh Khang là niên hiệu của vua Khâm Tông (Triệu Hoàn), chỉ có 1 năm (1126). Năm 1127 Cao Tông (Triệu Cấu) lên ngôi đổi thành niên hiệu Kiến Viêm sau khi hai vua kia bị bắt.
[4] Núi Hạ Lan cách huyện Vệ Thành, tỉnh Ninh Hạ về phía tây khoảng 60 dặm. Ở đây Hạ Lan sơn khuyết chỉ cung điện của vua Kim (thị tộc Nữ Chân, một nhánh của Hung Nô), lúc này thuộc phần đất bị giặc Kim chiếm.
[5] Nói chung người Hung Nô.