25/04/2024 11:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hongha83 vào 23/05/2016 15:34
Nguyên tác
數行金字到軍中，
十載雄心一日空。
天地何心留玉檜，
江山有淚到黃龍。
空留人世無窮恨，
枉費沙場幾度功。
到底英雄心自白，
百年誰佞更誰忠。
Phiên âm
Sổ hàng kim tự đáo quân trung,
Thập tải hùng tâm nhất nhật không.
Thiên địa hà tâm lưu ngọc cối[1],
Giang sơn hữu lệ đáo Hoàng Long[2].
Không lưu nhân thế vô cùng hận,
Uổng phí sa trường kỷ độ công.
Đáo để anh hùng tâm tự bạch,
Bách niên thuỳ nịnh cánh thuỳ trung.Dịch nghĩa
Mấy hàng chữ vàng đưa đến trong quân
Mười năm sự nghiệp anh hùng một ngày mất hết
Trời đất lòng nào lưu cây ngọc
Non sông có nước mắt đến hoàng long
Không giữ lại trên đời mối hận vô cùng
Uổng phí bao nhiêu công lao ở chốn sa trường
Cuối cùng tấm lòng người anh hùng cũng tự sáng tỏ
Trăm năm ai nịnh với ai trungBản dịch của Hoàng Tạo
Kim bài mấy chữ tới quân trung,
Chí cả mười năm một sớm không.
Trời đất nỡ sinh điềm ngọc cối,
Non sông còn tiếc hẹn Hoàng Long!
Trăm năm nhân thế còn mang hận,
Mấy độ sa trường những uổng công.
Chỉ khách anh hùng lòng tự rõ,
Ở đời ai nịnh với ai trung?
Rút từ Quế Sơn tam nguyên thi tập (A.3160).
Nhạc Vũ Mục tức Nhạc Phi, danh tướng đời Nam Tống. Lúc ấy, trong triều đình Nam Tống chia làm hai phe là phe chủ chiến do Nhạc Phi cầm đầu (chủ trương đánh) và phe chủ hoà do Tần Cối cầm đầu (chủ trương đầu hàng). Tần Cối giả lệnh vua, một ngày hạ 12 đạo kim bài (lệnh viết trên thẻ bài bằng gỗ thếp vàng) bắt Nhạc Phi đem quân về, lần cuối cùng Nhạc Phi than một câu rằng: “Công lao mười năm một ngày bỏ đi” rồi đem quân về, liền bị Tần Cối bỏ ngục rồi giết đi.
[1] Nấm ngọc. Tục truyền cuối đời Bắc Tống, bên điện vua Huy Tông có cây cối sinh nấm ngọc, người ta cho đó là điềm Tần Cối được trọng dụng để làm mất nhà Tống. Tần Cối vốn là quan đời Bắc Tống, bị nước Kim bắt, rồi lại tha cho về, được làm tể tướng Nam Tống, vì thế Cối rất thân Kim.
[2] Trong khi cầm quân đánh Kim, Nhạc Phi có với tướng sĩ rằng: “Phải đánh thắng đến Hoàng Long (kinh đô nước Kim) sẽ cùng nhau uống rượu mừng thắng trận”.