25/04/2024 21:42Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/06/2014 11:26
Nguyên tác
未死相逢是幸人，
更為此別淚沾巾。
故應雞鶴同樓地，
共證風波現在身。
羑里操成遗苦調，
琵琶曲罷省孤臣。
落花時節君須記，
春滿江南無限春。
Phiên âm
Vị tử tương phùng thị hạnh nhân,
Cánh vi thử biệt lệ triêm cân.
Cố ưng kê hạc đồng lâu địa[1],
Cộng chứng phong ba hiện tại thân.
Dữu Lý tháo[2] thành di khổ điệu,
Tỳ bà khúc[3] bãi tỉnh cô thần.
Lạc hoa thì tiết quân tu ký,
Xuân mãn Giang Nam vô hạn xuân[4].Bản dịch của Khương Hữu Dụng
Gặp nhau chưa chết đã may rồi
Nay lại chia tay lệ sụt sùi
Đành nỗi hạc gà chung chỗ đậu
Cùng đau sóng gió những con người
Xong bài Dữu Lý còn hơi não
Dứt khúc tỳ bà cám phận tôi
Nên nhớ cuối mùa hoa đã rụng
Giang Nam còn chán vẻ xuân tươi
Nguyên chú: "Tính cố để hạ lê viên xung thị vệ, đắc trích" (Ông Tính nguyên là phường hát cũ trong cung vua, xung chức thị vệ, bị lỗi phải đổi đi xa).
[1] Nguyên chú: "(?) sơn thi ninh tri, kê hạc túc đồng chi".
[2] Chỉ bài "Câu u tháo" của Văn Vương gảy khi bị vua Trụ giam ở ngục Dữu Lý.
[3] Bạch Cư Dị bị giáng làm Tư mã Giang Châu, một đêm tiễn khách ở bến Tầm Dương nghe một con hát đã về già gảy đàn tỳ bà và kể chuyện thân thế, cảm động bèn viết bài "Tỳ bà hành".
[4] Nguyên chú: "Tính cựu Lê viên cố kết phả dụng Đỗ cú" (Ông Tính ở phường hát cũ chơi với ta khăng khít, có dùng câu thơ của Đỗ Phủ). Trong bài "Giang Nam phùng Lý Quy Niên", Đỗ Phủ có câu "Chính thị Giang Nam phong cảnh hảo, Lạc hoa thời tiết hựu phùng quân" (Chính lúc cảnh Giang Nam đang đẹp, Giữa mùa hoa rụng lại gặp anh), ý nói gặp lúc đã thất thế rồi. Lý Quy Niên cũng là quan coi hát của Đường Minh Hoàng, hoàn cảnh cũng rất giống Đoàn Tính nên ở đây Cao Bá Quát mượn ý từ câu đó, song với một ý nghĩa tích cực và lạc quan hơn.