28/03/2024 19:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Thư hoài ký Lưu ngũ
書懷寄劉五

Tác giả: Dương Ức - 楊憶

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 01/09/2018 15:44

 

Nguyên tác

風波名路壯心殘,
三徑荒涼未得還。
病起東陽衣帶緩,
愁多騎省鬢毛班。
五年書命塵西閣,
十古移文愧北山。
獨憶瓊林苦霜霰,
清樽歲晏強酡顏。

Phiên âm

Phong ba danh lộ tráng tâm tàn,
Tam kính[1] hoang lương vị đắc hoàn.
Bênh khởi Đông Dương[2] y đới hoãn,
Sầu đa Kỵ Tỉnh[3] mấn mao ban.
Ngũ niên thư mệnh trần Tây các[4],
Thiên cổ di văn quý Bắc san[5].
Độc ức Quỳnh Lâm[6] khổ sương tản,
Thanh tôn tuế án cưỡng đà nhan.

Dịch nghĩa

Sóng gió đường công danh khiến nguôi lòng hăng hái
Chưa được về khiến ba lối đi hoang vắng
Đông Dương khi ốm dậy đai áo rộng ra
Kỵ Tỉnh buồn nhiều râu tóc bạc
Năm năm mệnh sách bụi phủ gác Tây
Nghìn thuở “Di văn” thẹn với núi Bắc san
Riêng nhớ khổ vì sương tuyết ở Quỳnh Lâm
Cạn chén cuối năm mặt gượng hồng.

Bản dịch của Lê Xuân Khải

Sóng gió đường danh dạ nguội dần
Chưa về ba lối để hoang tàn
Đông Dương ốm dậy đai thêm rộng
Kỵ Tỉnh buồn luôn tóc đã cằn
Tây các năm năm nhoà mệnh sách
Bắc sơn nghìn thuở thẹn “Di văn”
Quỳnh Lâm riêng nhớ mùa sương tuyết
Gượng chén cuối năm mặt nóng ran.
Bài này tuyển từ Vũ Di tân tập quyển 5, bản Tứ khố toàn thư. Tác giả ốm lâu xin nghỉ không được, làm bài này gửi cho Lưu Quân.

[1] Tưởng Hủ đời Hán từ quan về ẩn ở Đỗ Lăng, mở ba lối nhỏ trong sân của mình, chỉ đi lại với hai ẩn sĩ Dương Trọng, Cầu Trọng. Sau dùng “tam kính” là đường qua lại của người ẩn cư.
[2] Chỉ Thẩm Ước. Theo Lương thư, Thẩm Ước truyện, ông làm thái thú Đông Dương, vì lâu ngày không thấy được tin dùng nên cáo ốm, kể tình cảnh với bạn thân là Từ Miễn rằng: “Qua trăm ngày với mấy tuần, đai da dễ thường lỏng ra, sờ vào cánh tay, qua một tháng nhỏ đi một nửa”. Người gầy thì đai áo rộng ra.
[3] Phan Nhạc trong Thu hứng phú tự: ta nay đã 32 tuổi, mới trông thấy hai sợi lông (tức hai sợi tóc bạc), với chức đại uý duyện kiêm hổ bôn trung lang tướng, ở mãi tỉnh đài của tán kỵ.
[4] Đầu Tống, sứ quán, chiêu văn quán, tập hiền quán, cả ba gọi chung là tây quán. Năm đầu Đoan Củng, lại dựng bí các ở trong quán nên gọi là Tây các. Theo lệ cũ, người vào Tây các đều do trung thư vâng chiếu cho thi ba thiên chế cáo, từ Lương Chu Hàn về sau không phải thi mà chỉ giao, cho nên có câu này.
[5] Khổng Trĩ Khê đời Nam Tề có Bắc sơn di văn, hạch Chu Ngạn Luân trước ẩn cư ở Bắc sơn, sau thay đổi phẩm triết ra làm quan, đến nỗi Chu Ngạn Luân bị hổ thẹn.
[6] Tống sử, Tuyển cử chí: Năm Thái Bình Hưng Quốc thứ 8, bắt đầu chia tiến sĩ làm ba giáp, từ đó ban yến ở Quỳnh Lâm uyển.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Dương Ức » Thư hoài ký Lưu ngũ