25/04/2024 21:15Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tóc quăn chải lược đồi mồi

Tác giả: Khuyết danh Việt Nam

Thể thơ: Lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trung đại
Đăng bởi Diệp Y Như vào 30/04/2009 20:56

 

Tóc quăn chải lược đồi mồi[1],
Chải đứng chải ngồi, quăn vẫn hoàn quăn.
Nên thì tớ ở tớ ăn,
Không nên tớ giã[2] đầu quăn tớ về.
Tháng năm công việc ê hề,
Thằng ở ra về, chủ phải cưỡi trâu.
Giã ơn[3] chúng bạn chăn trâu,
Tớ về đồng bãi hái dâu chăn tằm.
Tớ ở chưa được nửa năm,
Chủ nhà mắng tớ, tớ nằm không yên.
Tớ ở thì tớ lấy tiền,
Làm chi thiểu não, làm phiền tớ thay.
Chửa sáng dắt trâu đi cày,
Dọn bờ cuốc góc nửa ngày chưa tha:
“Bờ lớn con hãy cuốc ra,
Bờ bé đắp lại cho bà, con ơi!”
Việc làm khắp chốn cùng nơi,
Giục đi cắt cỏ, vai tôi đã mòn.
Đi thì lội suối trèo non,
Cắt được gánh cỏ đã mòn đôi vai.
Về nhà xay đỗ, cạo khoai,
Xay thóc, giã gạo canh hai chưa nằm.
Gà kia mày gáy chiêu đăm,
Để chủ tao nằm, tao ngủ chút nao.
“Bờ chuôm[4] cho chí bờ ao,
Mướn được thằng ở, nhẽ nào, con ơi!”
Chúa ăn rồi chúa lại ngồi,
Bắt thằng con ở dọn nồi, dọn niêu.
Ngày trước còn khí[5] yêu yêu,
Về sau chửi mắng ra chiều tốn cơm.
Trước kia còn để cho đơm[6],
Sau thì giật lấy: “Tao đơm cho mày!”
Tôi đơm một đũa thì đầy,
Chúa đơm ba đũa chẳng đầy xung quanh.
Thằng ở câu được mè ranh[7],
Nạc chúa ăn hết, để dành xương cho.
Chúa giai là chúa hay lo,
Đêm nằm cắt việc ra cho mà làm.
Chúa gái là chúa ăn tham,
Đồng quà[8] tấm bánh đút nơm trong buồng.
Ăn rồi chết nứt, chết trương,
Chẳng nhớ thằng ở, chẳng thương con đòi[9].
Ba năm cho được cái khố lụa sồi[10],
Đầu bằng chiếc đũa, cái đuôi thằn lằn.
Ra đường chẳng dám ở trần,
Thấy chúng, thấy bản, hổ thân, hổ đời!
Mẹ tôi sinh một mình tôi,
Tôi ở nhà người, chịu đắng chịu cay.
Đắng cay thì mặc đắng cay,
Tôi ở năm ngoái, năm nay tôi về.
Giã ơn cái rổ, cái sề[11],
Nửa đêm gà gáy, tao về nhà tao.
Giã ơn cái cọc cầu ao,
Nửa đêm gà gáy, cho tao có mày.
Đoạn từ câu “Chúa ăn, rồi chúa lại ngồi” đến câu “Nạc chúa ăn hết, để dành xương cho”, có bản chép:
Chó gầy hổ mặt người nuôi,
Tôi gầy hổ mặt chúa tôi chăng là
.
Chúa ăn rồitôi mang tiếng chúa lại ngồi,
Bắt thằng con ở dọn nồi, dọn niêu.
Ngày trước còn khí yêu yêu,
Về sau chửi mắng ra chiều tốn cơm.
Trước kia còn để cho đơm,
Sau thì giật lấy: “Tao đơm cho mày!”
Tôi đơm một đũa thì đầy,
Chúa đơm ba đũa chẳng đầy xung quanh.
Thằng ở câu
nhà,
Mượn
được con ở khéo là đành hanh.
Rạng ngày đi vớt bèo, được con cá
mè ranh,
Nạc chúaChúa ăn hết,hết nạc, để dành xương cho.

[1] Một loài rùa biển, mai có vân đẹp nên thường bị đánh bắt để làm đồ mĩ nghệ (lược, vòng tay, vòng đeo cổ...). Những đốm nám trên da hoặc trái cây cũng gọi là vết đồi mồi.
[2] Như “từ giã”. Chào để rời đi xa.
[3] Cảm tạ ơn. Nhị độ mai: “Kíp truyền thu lễ, trao lời giã ơn”.
[4] Chỗ trũng có đọng nước ở ngoài đồng.
[5] Hơi hơi.
[6] Lấy, xới cơm hay xôi từ nồi vào vật đựng khác (đơm xôi, đơm cơm).
[7] Cá mè nhỏ.
[8] Tiền để mua quà bánh.
[9] Đầy tớ gái còn nhỏ.
[10] Lụa dệt bằng tơ tằm nhưng sợi thô, nếu sợi dệt xe đôi thì gọi là sồi xe, khác với lụa tơ tằm được dệt bằng tơ tằm sợi nhỏ nên mỏng, mềm và mịn hơn. Có bản chép là “lụa chồi”.
[11] Đồ đan mắt thưa, nan thô, rộng, to hơn rổ, thường dùng đựng bèo, khoai...

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Khuyết danh Việt Nam » Tóc quăn chải lược đồi mồi