27/04/2024 11:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nguyên
Đăng bởi Vanachi vào 09/10/2008 08:39
Nguyên tác
驪山山下水粼粼，
曾浴華清第一人。
雲竇暗通金屋暖，
月波常浸玉蓮春。
應藏褒姒千年火，
不洗漁陽萬馬塵。
安得湯盤銘九字，
明明盛德日惟新。
Phiên âm
Ly Sơn sơn hạ thuỷ lân lân,
Tằng dục Hoa Thanh đệ nhất nhân[1].
Vân đậu ám thông kim ốc[2] noãn,
Nguyệt ba thường tẩm ngọc liên[3] xuân[4].
Ưng tàng Bao Tự[5] thiên niên hoả,
Bất tẩy Ngư Dương[6] vạn mã trần.
An đắc Thang bàn minh[7] cửu tự,
Minh minh thịnh đức nhật duy tân[8].Dịch nghĩa
Dưới núi Ly Sơn nước chảy róc rách,
(Dòng nước này) xưa từng tắm cho người đứng đầu cung Hoa Thanh.
Lỗ khuyết trên mây ngầm soi ấm nhà vàng,
Sóng trăng thường thấm hơi xuân ấm vào liên ngọc.
Nên giữ lại lửa ngàn năm của Bao Tự,
Đừng có rửa bụi của vạn ngựa ở Ngư Dương.
Làm sao có được chín chữ trong bài minh của vua Thang khắc trên đá,
Đức thịnh soi sáng mỗi ngày đều duy tân.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Ly Sơn, dưới núi nước lăn tăn,
Từng tắm Hoa Thanh đệ nhất nhân.
Mây ám không che kim ốc ấm,
Trăng trong thường thấm ngọc liên xuân.
Nên còn Bao Tự ngàn năm lửa,
Đừng rửa Ngư Dương sạch bụi trần.
Sao có "Thang bàn minh" chín chữ,
Rạng ngời đức thịnh mãi duy tân.
Ôn Tuyền: suối nước nóng ở khe sông Vị Hà tại Ly Sơn, đời Thịnh Đường chảy qua cung Hoa Thanh của Đường Huyền Tông.
[1] Chỉ Dương Quý Phi. "Cựu Đường thư" nói Dương Quý Phi ở hậu cung được gọi là "nương tử", nghi lễ như đối với hoàng hậu.
[2] Nhà vàng. Hán Vũ Đế khi thiếu thời là Giao Đông vương, một hôm trưởng công chúa (là cô ruột của ông) hỏi ông có muốn lấy vợ không. Ông bảo có. Công chúa sai tả hữu chọn trăm người trong cung, ông đều bảo ông muốn. Sau công chúa chỉ Trần A Kiều (là con của bà) hỏi có được không. Ông cười bảo "Được, nhưng lấy A Kiều thì sẽ xây nhà vàng cho ở." Sau Vũ Đế lên ngôi, nàng là hoàng hậu, ông xây nhà vàng cho nàng như đã hứa. Ở đây dùng tích này để ví việc Huyền Tông sủng ái Quý Phi.
[3] Trong ao tắm ở cung Hoa Thanh có đôi hoa sen bằng đá trắng.
[4] Ý nói nước suối Ôn Tuyền ấm như nước mùa xuân.
[5] Chu U Vương sủng ái Bao Tự, muốn được thấy nàng cười mà đốt lửa ở đài Phong Hoả ở Ly Sơn đùa giỡn với chư hầu, dẫn đến mất nước.
[6] An Lộc Sơn làm phản nhà Đường, khởi binh ở Ngư Dương. Hai câu này ý nói, nên giữ lại lửa đài Phong Hoả và bụi loạn An Lộc Sơn lại để làm gương cho những kẻ trị vì đời sau.
[7] Bài minh của vua Thang đời Thương khắc trên đá, có chín chữ: "Cảu nhật tân, nhật nhật tân, hựu nhật tân" 苟日新，日日新，又日新 (Ví ngày mới, ngày ngày mới, lại ngày mới).
[8] Ý nói noi theo bài minh của vua Thang.