19/04/2024 09:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 25/04/2019 21:32
Nguyên tác
久失東墻綠萼梅，
西墻雙桂一風摧。
幾時我母教兒地，
母若知兒望母來。
三十四年何限罪，
百千萬念不如灰。
曝簷破襖猶藏篋，
明日焚黄只益哀。
Phiên âm
Cửu thất đông tường lục ngạc mai[1],
Tây trường song quế nhất phong tồi.
Kỷ thì ngã mẫu giáo nhi địa,
Mẫu nhược tri nhi vọng mẫu lai.
Tam thập tứ niên hà hạn tội,
Bách thiên vạn niệm bất như khôi.
Bộc thiềm phá áo do tàng kiệp,
Minh nhật phần hoàng[2] chỉ ích ai.Dịch nghĩa
Mất cây mai đài xanh bên tường đông lâu rồi
Hai bông quế tường tây bị gió làm rụng
Đây là mảnh đất trước đây mạ dạy con
Nếu mẹ biết được con nhớ mẹ con về
Ba mươi tư năm trời bao là tội
Trăm nghìn vạn suy nghĩ không bằng thất vọng
Phơi cái áo rách bên thềm còn cất trong tráp
Ngày mai đốt văn cúng chỉ càng buồn thêmBản dịch của Lê Xuân Khải
Mai đài biếc tường đông sớm tạ
Quế tường tây hai đoá gió rơi
Dạy con ngày trước đây nơi
Lòng con nhớ mẹ mẹ ơi con về
Năm băm bốn bề bề tội lỗi
Trăm nghìn muôn niềm nỗi lạnh tanh
Thềm phơi tráp cất áo manh
Mai đốt văn cúng chỉ rành buồn thêm
Thân phụ tác giả mất sớm, còn lại mẹ tần tảo nuôi con, tiếp theo thân mẫu cũng qua đời. Sau khi ra làm quan, tác giả ở dài tại kinh sư, mãi đến năm Càn Long thứ 39 vì phải trông thi ở Giang Tây, được vua phê chuẩn cho vòng về làng một lần, nên mới có bài thơ thống thiết này.
[1] Hoa mai đài xanh, là một loài trong hoa mai. Hoa màu trắng, đài xanh, được xem là loài hoa thanh cao nhất. Ở đây kín đáo ví với người đã mất.
[2] Nguyên chỉ sắc phong của vua ban, xong tế cáo với nhà thờ và mộ tổ, giấy viết văn tế cáo màu vàng, tế xong đem đốt, nên gọi là phần hoàng, sau chỉ chung mọi văn khấn cáo khi cúng tế.