19/04/2024 22:29Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 19/12/2006 21:00
Nguyên tác
既破我斧、
又缺我銶。
周公東征、
四國是遒。
哀我人斯、
亦孔之休。
Phiên âm
Ký phá ngã phủ
Hựu khuyết ngã cầu
Chu Công đông chinh
Tứ quốc thị tù
Ai ngã nhân tư
Diệc khổng chi hưu.Dịch nghĩa
Đã hư cây búa lỗ hình thuẫn của ta
Lại mẻ cây đục của ta
Chu Chông đi chinh phạt ở phía đông
Khiến các nước trong bốn phương đều cố kết chặt chẽ để tôn thờ nhà Chu.
Thì lòng Chu Công đã thương xót bọn quân sĩ chúng ta.
Cũng rất là đep đẽ vậy.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Búa lỗ tròn nay thì đã hỏng,
Cây đục ta cũng đã mẻ cùng.
Đông chinh ngàn dặm, Chu Công
Bốn phương đoàn kết phục tùng nhà Châu
Lòng Chu Công xót đau ta thật,
Cũng rõ ràng là rất đẹp thay!
Chú giải của Chu Hy
Chương này thuộc phú
Cầu: cây đục để đục gỗ
Tù: đoàn kết, củng cố lại.
Hưu: đẹp
Thiên Phá Phủ có 3 chương, mỗi chương 6 câu
Phạm thị nói: Ông Tượng (em cùng cha khác mẹ của ông Thuấn) hàng ngày chỉ tìm cách giết ông Thuấn. Ông Thuấn làm Thiên tử thì lấy đất đai và chức tước phong cho ông Tượng.
Còn Quản thúc Tiên và Thái Thúc Độ (em của Chu Công) mở đường cho Vũ Khang con của vua Trụ nhà Thương làm phảm, Chu Công làm tướng quốc thì giết Quản thúc Tiên và Thái Thúc Độ.
Cách cư xử của vua Thuấn và Chu Công tuy là không đồng nhau, mà đạo lý thì chỉ có một mà thôi. Vì rằng tai họa của ông Tượng gây ra chỉ hại đến một mình ông Thuấn mà thôi, cho nên vua Thuấn phong cho ông Tượng.
Còn Quản và Thái phao lời phỉ báng sẽ nguy hại cho Chu Công mà còn ly gián cả nhà Chu nữa, có tội đối với cả nước, cho nên Chu Công phải giết Quản và Thái đi. Đấy là chẳng phải riêng Chu Công giết hai người ấy mà là cả nước phải giết hai người ấy, thì Chu Công há lại có thể vì tình mà riêng tư hay sao?