28/04/2024 05:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/11/2020 12:29
Nguyên tác
農夫苦隴畆，
衣食係西疇。
營得幾枓粟，
晝夜何曾休。
茍得備恭稅，
半為彊豪收。
豈不憚勤苦，
難為子孫謀。
可憎彊毫者，
與爾當何仇。
美服不事事，
昂昂如公侯。
Phiên âm
Nông phu khổ Lũng Mẫu[1],
Y thực hệ Tây Trù[2].
Doanh đắc kỷ đấu túc,
Trú dạ hà tằng hưu.
Cẩu đắc bị cung thuế,
Bán vi cường hào thu.
Khởi bất đạn cần khổ,
Nan vi tử tôn mưu.
Khả tăng cường hào giả,
Dữ nhĩ đương hà cừu.
Mỹ phục bất sự sự,
Ngang ngang như công hầu.Dịch nghĩa
Người nông phu khổ sở như kiếp nông phu ở Lũng Mẫu,
Cách ăn mặc từa tựa như người Tây Trù.
Họ làm lụng vất vả quanh năm chỉ được mấy đấu gạo đủ ăn qua ngày mà thôi,
Họ làm lụng cả ngày đêm không có giờ giấc nghỉ ngơi.
Họ vất vả quanh năm cũng chỉ đủ thóc để nộp thuế cho quan trường thống trị,
Số thóc họ nạp vào thì bị quan trường bớt xén, có khi cường hào ác bá địa phương đã chiếm đoạt mất một phần rồi.
Lẽ nào họ không thương người cần lao khổ hạnh, vất vả tháng ngày làm ra của cải vật chất như họ,
Người nông phu vất vả chỉ vì lo nghĩ làm sao để có cơm gạo nuôi con cháu họ sống được qua ngày.
Chẳng có ai không ghét bọn cường hào vì cường hào đã coi rẻ đám dân nghèo,
Chính chúng là kẻ thù của dân, coi dân thường như cỏ rác.
Bọn chúng mặc áo quần đẹp, nhưng không hề phải làm một việc gì,
Chúng sống ngang nhiên như mọi công hầu lớp trên, bóc lột dân nghèo để sống mà thôi.Bản dịch của Trần Bá Chí
Người nông dân Lũng Châu khổ lắm,
Ăn mặc hơn gì người Tây Trù.
Vất vả làm ra mấy đấu gạo,
Làm suốt ngày đêm chẳng có tự do.
Vất vả cật lực mới đủ thóc thuế,
Cường hào ác bá chặn ăn mất nửa.
Họ có thương gì người cần lao khổ,
Đang lo sao đủ nuôi con nuôi cháu!
Có nên thương bọn cường hào không?
Chúng đều là kẻ thù của dân.
Quần áo họ đẹp, chẳng phải làm lụng gì?
Cứ ngang ngang xưng là những công hầu!
[1] Thuộc tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Thời Hán Sở tương tranh, người nông dân nơi đây suốt đời bị bắt đi lính, khổ sở ăn đói nhịn khát, cái chết nằm kề.
[2] Nay là huyện Mã Quan thuộc tỉnh Vân Nam. Người nông dân ở vùng này luôn luôn bị chiến tranh tàn phá, cuộc sống cơ cực, bọn giặc này đi thì bọn giặc khác tới, cuộc sống luôn luôn bị xáo động khổ sở.