30/03/2024 05:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tống tiến sĩ Nguyễn Văn San, Ngô Văn Độ chi hậu bổ
送進士阮文珊吳文度之候補

Tác giả: Vũ Phạm Khải - 武范啟

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 08/07/2016 14:27

 

Nguyên tác

自我來處此,
寒窗數間屋。
庭餘尺半地,
夜鋪明月宿。
我欲求清風,
周圍栽以竹。
又愛隱君子,
黃白數盆菊。
囂囂知不知,
分外等榮辱。
進士兩高科,
江潘亦海陸。
不鄙謂余芳,
異趣乃同欲。
有琴聯塌彈,
有詩隔牆讀。
燈盞共慇懃,
居諸變寒燠。
赤牒下天官,
長亭駕驪騄。
客舍還主人,
依然舊葩木。
竹以空吾心,
菊以賞吾目。
物情多相稱,
随手而随足。

Phiên âm

Tự ngã lai xứ thử,
Hàn song sổ gian ốc.
Đình dư xích bán địa,
Dạ phô minh nguyệt túc.
Ngã dục cầu thanh phong,
Chu vi tài dĩ trúc.
Hựu ái ẩn quân tử,
Hoàng bạch sổ bồn cúc.
Hiêu hiêu tri bất tri,
Phân ngoại đẳng vinh nhục.
Tiến sĩ lưỡng cao khoa,
Giang bàn diệc hải lục.
Bất bỉ vị dư phương,
Dị thú nãi đồng dục.
Hữu cầm liên tháp đàn,
Hữu thi cách tường độc.
Đăng trản cộng ân cần,
Cư chư biến hàn úc.
Xích điệp hạ thiên quan[1],
Trường đình[2] giá ly[3] lục.
Khách xá hoàn chủ nhân,
Y nhiên cựu ba mộc.
Trúc dĩ không ngô tâm,
Cúc dĩ thưởng ngô mục.
Vật tình đa tương xứng,
Tuỳ thủ nhi tuỳ túc.

Dịch nghĩa

Từ khi tôi về ở đây
Mấy gian nhà cửa sổ lạnh lẽo
Ngoài sân ra còn thước rưỡi đất
Đêm đêm ánh trăng sáng phơi
Tôi muốn cầu gió mát
Chung quanh trồng toàn trúc
Lại thích cách người quân tử ở ẩn
Trồng mấy chậu cúc trắng vàng
Kệ ai hơn hớn biết hay không biết
Mọi sự vinh nhục đều gác ra ngoài
Hai bậc tiến sĩ đỗ cao
Đi theo đường sông, đường biển, lại cả đường bộ đến thăm tôi
Chẳng chê mà lại còn khen tôi
Lại cũng muốn hưởng cái thú lạ
Đưa đàn ra ngồi liền giường gảy
Đem thơ ra cách tường đọc nghe
Cũng ân cần chuốc chén bên đèn
Nơi ở lạnh hoá thành ấm áp
Tờ điệp đỏ đưa xuống bậc thiên quan
Ngựa ly đã ruổi trên trường đình
Nhà khách đã trở về chủ nhân
Cây hoa cũ vẫn y nguyên như thế
Trúc làm lòng ta thanh thản
Cúc cho mắt ta thưởng ngoạn
Cảnh vật với tình người rất tương xứng
Tuỳ ý ta thiếu thì tiếp nhận mà đủ thì thôi

Bản dịch của Nguyễn Văn Huyền

Từ khi ta về ở đây,
Song thưa nhà lạnh, ngày ngày đơn côi.
Ngoài sân hơn thước đất còi,
Cho đêm đêm bóng trăng phơi ánh vàng.
Chung quanh trổ trúc một hàng,
Rủ rê gió mát thênh thang ra vào.
Mến người ẩn sĩ đạo cao,
Trồng vài giò cúc xen vào bồn hoa.
Dù chẳng ai biết đến ta,
Mọi điều vinh nhục đặt ra ngoài vòng.
Chợt đâu tiến sĩ hai ông,
Trèo non lội nước gắng công đến tìm.
Chẳng chê còn ngỏ lời khen,
Thấy nơi thú lạ thanh tuyền cũng ham.
Liền giường kê gảy điệu đàn,
Cách tường, thơ phú cùng bàn cùng ngâm.
Ân cần chuốc chén tay nâng,
Nhà đang lạnh lẽo bỗng nồng ấm lên.
Nhưng rồi công điệp thúc liền,
Khách đành vội vã cương yên khởi hành.
Để nhà chủ lại vắng tanh,
Hoa cây còn đấy, một mình vào ra.
Trúc xanh thanh thản lòng ta,
Cúc vàng ngời ngợi, mắt già thoả thuê.
Cảnh tình tương xứng nhiều bề,
Thích thì ta hưởng, đủ thì ta thôi.
Nguyễn Văn San: đúng ra không ai có tên này đỗ tiến sĩ cả. Theo Đại Nam thực lục, chỉ có Trần Huy San đỗ cùng khoa với Ngô Văn Độ, nhưng cũng chưa tra cứu được lai lịch.
Ngô Văn Độ: không rõ quê quán, đỗ tiến sĩ năm 1856, làm quan đến Án sát, cáo về quê, rồi lại được cử làm Tán lý quân vụ, đi theo Vũ Trọng Bình dẹp phỉ Thanh Ngô Côn đang đánh chiếm thành Cao Bằng.

[1] Đây chỉ quan của triều đình.
[2] Ngày xưa các đường giao thông trọng yếu được chia thành cung đường, đến mỗi cung đều có một dịch trạm để những người đi việc quan nghỉ chân, thay đổi người phục dịch. Trường đình là cái đình trạm thuộc cung đường dài. Ở đây nói ý lên đường đi xa.
[3] Tên một thứ ngựa đen thuộc loại ngựa tốt.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Vũ Phạm Khải » Tống tiến sĩ Nguyễn Văn San, Ngô Văn Độ chi hậu bổ