26/04/2024 11:59Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Nước: Italia
Đăng bởi demmuadong vào 16/09/2006 06:14
Nguyên tác
Al tornar de la mente, che si chiuse
dinanzi a la pietà d'i due cognati,
che di trestizia tutto mi confuse,
novi tormenti e novi tormentati
mi veggio intorno, come ch'io mi mova
e ch'io mi volga, e come che io guati.
Io sono al terzo cerchio, de la piova
etterna, maladetta, fredda e greve;
regola e qualità mai non l'è nova.
Grandine grossa, acqua tinta e neve
per l'aere tenebroso si riversa;
pute la terra che questo riceve.
Cerbero, fiera crudele e diversa,
con tre gole caninamente latra
sovra la gente che quivi è sommersa.
Li occhi ha vermigli, la barba unta e atra,
e 'l ventre largo, e unghiate le mani;
graffia li spirti, ed iscoia ed isquatra.
Urlar li fa la pioggia come cani;
de l'un de' lati fanno a l'altro schermo;
volgonsi spesso i miseri profani.
Quando ci scorse Cerbero, il gran vermo,
le bocche aperse e mostrocci le sanne;
non avea membro che tenesse fermo.
E 'l duca mio distese le sue spanne,
prese la terra, e con piene le pugna
la gitṭ dentro a le bramose canne.
Qual è quel cane ch'abbaiando agogna,
e si racqueta poi che 'l pasto morde,
ché solo a divorarlo intende e pugna,
cotai si fecer quelle facce lorde
de lo demonio Cerbero, che 'ntrona
l'anime ś, ch'esser vorrebber sorde.
Noi passavam su per l'ombre che adona
la greve pioggia, e ponavam le piante
sovra lor vanità che par persona.
Elle giacean per terra tutte quante,
fuor d'una ch'a seder si leṿ, ratto
ch'ella ci vide passarsi davante.
«O tu che se' per questo 'nferno tratto»,
mi disse, «riconoscimi, se sai:
tu fosti, prima ch'io disfatto, fatto».
E io a lui: «L'angoscia che tu hai
forse ti tira fuor de la mia mente,
ś che non par ch'i' ti vedessi mai.
Ma dimmi chi tu se' che 'n ś dolente
loco se' messo e hai ś fatta pena,
che, s'altra è maggio, nulla è ś spiacente».
Ed elli a me: «La tua città, ch'è piena
d'invidia ś che già trabocca il sacco,
seco mi tenne in la vita serena.
Voi cittadini mi chiamaste Ciacco:
per la dannosa colpa de la gola,
come tu vedi, a la pioggia mi fiacco.
E io anima trista non son sola,
ché tutte queste a simil pena stanno
per simil colpa». E più non fé parola.
Io li rispuosi: «Ciacco, il tuo affanno
mi pesa ś, ch'a lagrimar mi 'nvita;
ma dimmi, se tu sai, a che verranno
li cittadin de la città partita;
s'alcun v'è giusto; e dimmi la cagione
per che l'ha tanta discordia assalita».
E quelli a me: «Dopo lunga tencione
verranno al sangue, e la parte selvaggia
caccerà l'altra con molta offensione.
Poi appresso convien che questa caggia
infra tre soli, e che l'altra sormonti
con la forza di tal che testé piaggia.
Alte terrà lungo tempo le fronti,
tenendo l'altra sotto gravi pesi,
come che di cị pianga o che n'aonti.
Giusti son due, e non vi sono intesi;
superbia, invidia e avarizia sono
le tre faville c'hanno i cuori accesi».
Qui puose fine al lagrimabil suono.
E io a lui: «Ancor vo' che mi 'nsegni,
e che di più parlar mi facci dono.
Farinata e 'l Tegghiaio, che fuor ś degni,
Iacopo Rusticucci, Arrigo e 'l Mosca
e li altri ch'a ben far puoser li 'ngegni,
dimmi ove sono e fa ch'io li conosca;
ché gran disio mi stringe di savere
se 'l ciel li addolcia, o lo 'nferno li attosca».
E quelli: «Ei son tra l'anime più nere:
diverse colpe giù li grava al fondo:
se tanto scendi, là i potrai vedere.
Ma quando tu sarai nel dolce mondo,
priegoti ch'a la mente altrui mi rechi:
più non ti dico e più non ti rispondo».
Li diritti occhi torse allora in biechi;
guardommi un poco, e poi chiṇ la testa:
cadde con essa a par de li altri ciechi.
E 'l duca disse a me: «Più non si desta
di qua dal suon de l'angelica tromba,
quando verrà la nimica podesta:
ciascun rivederà la trista tomba,
ripiglierà sua carne e sua figura,
udirà quel ch'in etterno rimbomba».
Ś trapassammo per sozza mistura
de l'ombre e de la pioggia, a passi lenti,
toccando un poco la vita futura;
per ch'io dissi: «Maestro, esti tormenti
crescerann'ei dopo la gran sentenza,
o fier minori, o saran ś cocenti?».
Ed elli a me: «Ritorna a tua scienza,
che vuol, quanto la cosa è più perfetta,
più senta il bene, e coś la doglienza.
Tutto che questa gente maladetta
in vera perfezion già mai non vada,
di là più che di qua essere aspetta».
Noi aggirammo a tondo quella strada,
parlando più assai ch'i' non ridico;
venimmo al punto dove si digrada:
quivi trovammo Pluto, il gran nemico.Bản dịch của Nguyễn Văn Hoàn
Tầng Địa ngục thứ II. Siacco, âm hồn quê ở Firenze, tiên đoán về diễn biến tương lai của thành phố mình.
Hồi tỉnh lại sau cơn ngất xỉu,
Xót thương thay cho những người thân,
Lòng tôi tràn ngập nỗi buồn đau.
Chung quanh và khắp nơi tôi ngoái nhìn,
Những nơi đã qua và những nơi đã thấy,
Đâu đâu cũng chỉ cực hình mới và đau khổ mới.
Tôi đang ở tầng ba Địa ngục,
Mưa liên hồi, lạnh buốt thấu xương,
Và cứ thế, không hề thay đổi.
Mưa đá, mưa đen và mưa tuyết,
Trút xuống từ không trung tối mịt,
Còn mặt đất nồng nặc mùi xú uế.
Con quái vật Sebero độc ác,
Cả ba mõm cũng sủa lên như chó,
Hướng về đám người ngập chìm trong nước.
Mắt đỏ ngầu, râu ria đen bóng,
Bụng to kềnh, tay đầy vuốt nhọn,
Cào cấu, lột da, xé xác các âm hồn.
Mưu khiến chúng gào lên như chó,
Lấy sườn này làm mộc che sườn kia,
Khiến chúng nó cứ phải liên tục xoay mình.
Khi Sebero nhìn thấy chúng tôi,
Ba mõm há hốc và khoe răng nhọn,
Không âm hồn nào là không run sợ!
Thầy dẫn đường xòe rộng bàn tay,
Bốc một nắm đấy đầy,
Ném thẳng vào những mõm đang thèm khát.
Như con chó tham ăn đang sủa,
Bỗng câm ngay vì mồi đã dính răng,
Nó hăm hở một mình ngấu nghiến.
Thế đấy, ba cái mồm thú vật,
Của quỷ Sebero quấy rầy quá đáng,
Khiến các âm hồn chỉ mong được điếc!
Chúng tôi đi giữa những âm hồn,
Mưa vẫn nặng nề dồn dập,
Chân đặt lên hư không hay các âm hồn.
Tất cả chúng đều nằm lăn trên mặt đất,
Bỗng có một người bật dậy rất nhanh,
Ngay khi vừa thoạt thấy chúng tôi đi qua.
- “Kìa anh, ai đưa anh đến chốn này?
Hồn nói: - Có biết tôi không, nếu anh có thể,
Vì anh đã được tạo ra trước khi tôi bị hủy?”
Tôi đáp: - “Nỗi đau khổ mà người đang chịu,
Đã xóa nhòa mọi ký ức của tôi.
Đến mức thấy như chưa hề quen biết.
Hãy nói cho tôi hay ngươi là ai?
Mà phải ở chốn thảm sầu này với cực hình như thế.
Mà đến kẻ có tội nặng hơn cũng phải bất bình.”
Hồn đáp: - “Đô thành của ngươi chất đầy dục vọng
Như cái túi căng đầy sắp bật tung.
Kìm giữ ta trong đó, giữa cuộc đời thanh thản.
Đồng bào ngươi vẫn gọi ta là Siacco,
Tội trạng ta chỉ vì lỡ miệng,
Ngươi thấy đấy trận mưa kia làm ta kiệt quệ.
Và ta, không phải là tội nhân duy nhất,
Tất cả bọn ở đây, tội giống nhau và hình phạt giống nhau”.
Rồi sau đó không nói thêm lời nào nữa!
Tôi đáp: - “Hỡi Siacco nỗi khổ cực của ngươi,
Khiến ta chỉ trực rơi nước mắt,
Nhưng nếu biết hãy nói ta hay cái gì sẽ đến?
Những công dân của thành phố chúng ta chia năm sẻ bảy,
Trong đó họ liệu có ai đúng đắn?
Mà vì sao sự bất hòa lại căng như thế?”
Hồn trả lời: - “Sau cuộc đấu kéo dài,
Sẽ dẫn đến đổ máu và phe nhà quê,
Sẽ đuổi phe kia trong cuộc phản công khủng khiếp.
Nhưng rồi phe nhà quê suy đốn,
Sau ba vòng mặt trời, phe kia lại thắng,
Nhờ quyển lực một người mà đến nay vẫn dấu tên.
Một thời gian dài phe thắng ngẩng cao đầu,
Kìm phe kia dưới xiềng xích nặng nề,
Với bao khổ đau và nhục nhã.
Chính trực thì chỉ có hai người, nhưng chẳng ai theo,
Kiêu căng tham vọng và keo kiệt.
Là ba ngọn lửa thiêu cháy mọi con tim!”
Đến đây hồn tạm ngừng, lời nói đẫm nước mắt,
Tôi vội nói: - “Tôi mong người chỉ bảo thêm,
Mong người nói cho nhiều tin tức khác”.
- “Farinata và Tecghiaio hai con người dũng khí,
Jacoppo Rossicusi, Arigo và Mosca
Và những người khác đã cố sức làm việc tốt.”
- “Xin cho biết giờ họ ở đâu và giúp tôi làm quen với họ,
Vì tôi thiết tha muốn biết,
Họ đang hưởng phúc trên cao, hay phải uống thuốc độc Địa Ngục?”
Đáp: - “Họ đang ở với những âm hồn đen tối nhất,
Những tội khác nhau giữ họ dưới đáy sâu,
Nếu xuống nữa, ngươi sẽ gặp.
Nhưng khi trở về nơi dương thế êm đềm,
Cầu xin ngươi nhắc nhở mọi người nhớ đến ta,
Thôi không dài dòng nữa và ta sẽ không nói nữa!”
Đôi mắt đang nhìn thẳng bỗng dưng biến dạng,
Nhìn tôi lần cuối rồi cúi đầu,
Ngã vật xuống giữa đám người mù tối.
Người hướng đạo liền bảo: “Anh ta sẽ không ngóc đầu lên được nữa,
Cho đến khi tiếng kèn thiên thần cất lên,
Khi quyền lực siêu phàm sẽ tới:
Mọi người sẽ quay lại nấm mồ riêng buồn thảm
Nhận lại hình hài và khuôn mặt khi xưa.
Để lắng nghe lời phán xét vĩnh hằng”
Chúng tôi đã đi qua một nơi kinh tởm,
Bước chầm chậm giữa mưa và đám âm hồn,
Vừa trao đổi đôi chút về kiếp đời hậu vận.
Tôi hỏi: - “Thầy ơi, những cực hình này,
Sau lời tối cao phán xét,
Sẽ giảm nhẹ, tăng thêm hay vẫn nguyên đau đớn?”
Thầy đáp: - “Hãy quay về khoa kinh viện của ngươi,
Đã dạy rằng: Khi sự vật càng hoàn thiện,
Thì càng nhận rõ điều hay và nỗi khổ.
Dẫu đám âm hồn đáng nguyền rủa này,
Không thể nào đạt tới hoàn thiện,
Cái đợi chúng chỉ có thể tồi tệ hơn!”
Chúng tôi men theo đường trong vòng quanh tầng ngục,
Trò chuyện nhiều đến nỗi tôi không nhớ hết,
Rồi chúng tôi đến lối đi xuống sâu hơn.
Ở đó chúng tôi gặp Pluto kẻ thù lớn nhất.