25/04/2024 19:15Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 06/10/2005 00:47
Nguyên tác
殿檜何年椎作薪，
卻來依傍岳王墳。
是非盡屬千年事，
打罵何傷一假身。
如此錚錚真鐵漢，
奈何靡靡事金人。
誰云於世無功烈，
萬古猶能懼亂臣。
Phiên âm
Điện cối[1] hà niên chuỳ tác tân,
Khước lai y bạng Nhạc vương phần.
Thị phi tẫn thuộc thiên niên sự,
Đả mạ hà thương nhất giả thân.
Như thử tranh tranh chân thiết hán,
Nại hà mĩ mĩ sự Kim nhân?
Thuỳ vân ư thế vô công liệt?
Vạn cổ do năng cụ loạn thần.Dịch nghĩa
Cây cối bên điện vua bị chẻ làm củi năm nào
Sao đến nương tựa bên mộ Nhạc Vương
Đúng hay sai, là chuyện nghìn năm phán xét
Đánh mắng đâu có làm đau đớn một cái thân giả
Coi cứng cáp thế kia thật là người sắt thép
Sao lại quị luỵ đi thờ người Kim
Ai bảo nó không có công trạng gì ở đời?
Muôn đời lấy đó làm cho loạn thần phải sợBản dịch của Đặng Thế Kiệt
Cối kia làm củi tự năm nào
Quẩn mộ Nhạc Phi hỏi cớ sao ?
Định luận nghìn năm hay phải trái
Đánh la một xác chẳng buồn đau
Bề ngoài sắt thép coi ra vẻ
Trước mặt người Kim lại cúi đầu
Ai bảo tượng này vô tích sự?
Loạn thần ngó thấy ớn nghìn sau
Tần Cối làm Ngự sử trung thừa đời Tống Khâm Tông 宋欽宗, chủ hoà với người Kim, sát hại Nhạc Phi và nhiều trung thần, nghĩa sĩ nhà Tống. Cối chết được phong là Trung vương 忠王, nhưng đến đời Tống Minh Tông 宋明宗 bị xoá tước vương và đặt tên thuỵ là Mâu Xú 繆醜. Người đời sau dựng tượng Tần Cối quỳ chịu tội ở chân miếu Nhạc Phi (xem bài Nhạc Vũ Mục mộ). Người ta thường lấy gậy đánh và nhổ vào mặt tượng.
[1] Truyền thuyết ở bên điện vua Tống Huy Tông 宋徽宗 có một cây cối sinh ra nấm ngọc, người ta cho là điềm Tần Cối được trọng dụng, để sau làm mất nhà Tống. Sau cây cối đó bị chẻ làm củi.