26/04/2024 00:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi tôn tiền tử vào 21/10/2018 07:00
Nguyên tác
秋風原頭桐葉飛，
幽篁翠冷山鬼啼。
海圖拆補儿女衣，
輕衫笑指秦人溪。
秦人得知晉以前，
降唐臣宋誰為言？
忽逢桃花照溪源，
請君停篙莫回船。
編蓬便結溪上宅，
採桃為薪食桃實。
山林黃塵三百尺，
不用歸來說消息。
Phiên âm
Thu phong nguyên đầu đồng diệp phi,
U hoàng[1] thuý lãnh sơn quỷ đề.
Hải đồ[2] sách bổ nhi nữ y,
Khinh sam[3] tiếu chỉ Tần nhân khê.
Tần nhân đắc khi Tấn dĩ tiền,
Hàng Đường thần Tống thuỳ vi ngôn?[4]
Hốt phùng đào hoa chiếu khê nguyên,
Thỉnh quân đình cao mạc hồi thuyền.
Biên bồng tiện kiết khê thượng trạch,
Thái đào vi tân thực đào thực.
Sơn lâm[5] hoàng trần tam bách xích,
Bất dụng quy lai thuyết tiêu tức.Dịch nghĩa
Lá ngô đồng rụng nguyên bởi gió thu
Trong rừng tre sâu lạnh ma núi kêu
Xé bản đồ biển may áo cho con
Người mặc áo mỏng cười chỉ đây là suối của người Tần
Người Tần biết mọi việc nước Tấn về trước
Còn việc hàng nhà Đường thờ nhà Tống có ai kể cho đâu?
Bỗng gặp nơi hoa đào in bóng xuống dòng sâu
Mời bác không quay thuyền về mà dừng sào nơi đây
Kết cỏ bồng làm nhà bên suối
Hái cành đào làm củi, ăn quả đào
Rừng sâu bụi vàng dầy ba trăm thước
Không về nữa, ai truyền tin tức vềBản dịch của Lê Xuân Khải
Lá đồng rụng bởi thu gió thổi
Rừng tre sâu ma núi lảnh kêu
Hải đồ xé, áo con khâu
Áo đơn cười chỉ suối sâu người Tần
Người Tần biết Tấn lần về trước
Hàng Đường thờ Tống được nghe đâu?
Gặp khe in bóng hoa đào
Không về mời bác dừng sào nơi đây
Nhà cỏ bồng kết ngay bờ suối
Ăn quả đào hái củi cành đào
Ba trăm thước bụi rừng sâu
Không về tin tức từ đâu truyền về
Bài này tuyển từ Tiêu Băng Nhai thi tập thập di quyển 1, bản Tứ khố tùng sơn tục biên.
[1] Sở từ - Sơn thuỷ: “Dư xử u hoàng hề chung bất kiến thiên” (Ta trong rừng tre sâu, trọn ngày không thấy trời).
[2] Lấy ý bài Bắc chinh của Đỗ Phủ: “Sàng tiền lưỡng tiểu nữ, Bổ đính tài quá tất; Hải đồ sách ba đào, Cựu tú di khúc chiết” (Trước giường hai bé gái, Chắp vá vừa qua gối; Xé sóng cồn hải đồ, Lụa còn nếp cũ lại).
[3] Áo mỏng. Câu này nối ý câu trên, tả người bạn vì cuộc sống khó khăn, nhưng cũng rất có hứng thú đến thăm Đào Nguyên của người Tần bên ngoài nhân thế.
[4] Theo ghi chép về người Tần của Đào hoa nguyên ký: “Nãi bất tri hữu Hán, vô luận Nguỵ Tấn” (Không biết có nhà Hán, kể chi đến Nguỵ Tấn). Người thuyền chài kể cho họ biết những thay đổi của thế gian bên ngoài. Nhưng từ đó về sau, họ lại cách biệt với thế giới bên ngoài, cho nên việc “Hàng Đường thờ Tống” tự nhiên là không hay biết gì nữa.
[5] Chỉ thế giới bên ngoài Đào Nguyên. Hai câu này ý là bác đã tìm đến Đào Nguyên thì ở lại đây, không cần phải trở về báo tin tức. Song vì người dân chài Vũ Lăng lúc bấy giờ “ở lại vài ngày lại từ biệt ra đi”, sau này cũng không thể tìm được lối nhỏ để vào Đào Nguyên nữa.