24/04/2024 17:58Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 07/06/2005 01:29
Nguyên tác
時難年荒世業空，
弟兄羈旅各西東。
田園寥落干戈後，
骨肉流離道路中。
弔影分為千里雁，
辭根散作九秋蓬。
共看明月應垂淚，
一夜鄉心五處同。
Phiên âm
Thời nạn niên hoang[1], thế nghiệp không,
Đệ huynh ky lữ các tây đông.
Điền viên liêu lạc can qua hậu,
Cốt nhục lưu ly đạo lộ trung.
Điếu ảnh phân vi thiên lý nhạn,
Từ căn tán tác cửu thu bồng.
Cộng khan minh nguyệt ưng thuỳ lệ,
Nhất dạ hương tâm ngũ xứ đồng.Dịch nghĩa
Thời loạn, mất mùa, cơ nghiệp mất trắng,
Anh em đói khổ ly tán khắp nơi.
Sau binh biến ruộng vườn xơ xác,
Cốt nhục chia lìa trên mọi nẻo đường.
Như cánh nhạn lạc đàn trên đường vạn dặm,
Như ngọn cỏ bồng tróc gốc bay tan tác trong gió tháng chín mùa thu.
Cùng ngắm trăng sáng mà rơi lệ,
Nỗi nhớ quê ở năm nơi trong cùng một đêm đều như nhau.Bản dịch của Phương Đình
Giặc, đói tràn lan, sản nghiệp không,
Anh em trôi giạt nẻo tây đông.
Ruộng vườn xơ xác sau cơn loạn,
Ruột thịt lìa tan giữa chặng đường.
Nghìn dặm lạc đàn thương bóng nhạn,
Chín thu lìa gốc thảm thân bồng.
Nằm nơi lặng ngẩng nhìn trăng sáng,
Một khối tình quê, lệ mấy dòng.
Tiêu đề bài này có nơi chép Huynh đệ ly tán vọng nguyệt hữu cảm 兄弟離散望月有感 (Cảm xúc khi nhìn trăng, anh em ly tán), hay Tự Hà Nam kinh loạn 自河南經亂 (Từ khi Hà Nam trải qua loạn lạc), Loạn trung ức chư huynh đệ 亂中憶者兄弟 (Trong lúc loạn lạc nhớ anh em). Tác giả làm bài này trong thởi gian bị giáng làm tư mã ở Giang châu (nay là huyện Cửu Giang tỉnh Giang Tây).
Nguyên chú: “Tự Hà Nam kinh loạn, Quan Nội trở cơ, huynh đệ ly tán, các tại nhất xứ, nhân vọng nguyệt hữu cảm, liêu thư sở hoài, ký thướng Phù Lương đại huynh, Ư Tiềm thất huynh, Ô Giang thập ngũ huynh, kiêm thị Phù Ly cập Hạ Khuể đệ muội” 自河南經亂，關內阻飢，兄弟離散，各在一處，因望月有感，聊書所懷，寄上浮梁大兄，於潛七兄，烏江十五兄，兼示符離及下邽弟妺 (Từ khi Hà Nam có loạn, Quan Nội khó khăn đói kém, anh em ly tán, mỗi người mỗi nơi, nhân ngắm trăng xúc cảm, viết nỗi nhớ, gửi anh cả ở Phù Lương, anh bảy ở Ư Tiềm, anh mười lăm ở Ô Giang cùng em trai em gái ở Phù Ly và Hạ Khuể).
[1] Có bản chép là “cơ” 饑.