18/04/2024 04:21Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi tôn tiền tử vào 17/10/2018 22:30
Nguyên tác
麥上場，蚕出筐，
此時只有田家忙。
半月天晴一夜雨，
前日麥地皆青秧。
陰晴隨意古難得，
婦后夫先各努力。
倏涼驟暖繭易蛾，
大婦絡絲中婦織。
中婦輟閑事鉛華，
不比大婦能憂家。
飯熟何曾趁時吃，
辛苦僅得蚕事畢。
小婦初嫁當少寬，
令伴阿姑頑過日。
明年原得如今年，
剩貯二麥饒絲綿。
小婦莫辭擔上肩，
卻放大婦當姑前。
Phiên âm
Mạch thượng trường, tàm xuất khuông,
Thử thời chỉ hữu điền gia mang.
Bán nguyệt thiên tình nhất dạ vũ,
Tiền nhật mạch địa giai thanh ương.
Ân tình tuỳ ý cổ nan đắc,
Phụ hậu phu tiền các nỗ lực.
Thốc lương sậu noãn tàm dị nga,
Đại phụ lạc ty trung phụ chức.
Trung phụ xuyết nhàn sự duyên hoa,
Bất tỷ đại phụ năng ưu gia.
Phạn thục hà tằng sấn thì ngật,
Tân khổ cận đắc tàm sự tất.
Tiểu phụ sơ giá đương thiểu khoan,
Linh bạn a cô ngoạn qua nhật.
Minh miên nguyện đắc như kim niên,
Thặng trữ nhị mạch[1] nhiêu ty miên.
Tiểu phụ mạc từ đảm thượng kiên,
Khước phóng đại phụ đương cô tiền.Dịch nghĩa
Lúa về sân, tằm lên né
Lúc này chỉ có nhà nông là bận rộn
Nửa tháng nắng một đêm mưa
Hôm qua ngoài đống lúa còn xanh
Nắng mưa theo ý xưa cũng khó có
Vợ sau chồng trước đều gắng sức
Mưa nắng chập chờn tằm chóng hoá ngài
Vợ cả quay tơ vợ hai dệt
Lúc rảnh sang vợ hai tô điểm
Vợ hai lo công việc nhà, không bằng vợ cả
Đến bữa cơm cũng chẳng kịp ăn
Vất vả mới xong được việc tằm
Vợ ba mới cưới về còn được thư thả
Cho chơi với cô em vui qua ngày
Sang năm mong được như năm nay
Thừa trữ lại hai thứ lúa, nhiều tơ bông
Cô vợ ba không từ chối gánh vác công việc
Để cho vợ cả rảnh chăm sóc mẹ chồng.Bản dịch của Lê Xuân Khải
Lúa về sân tằm vừa lên né
Lúc dân nông vội vã cả nhà
Nửa tháng nắng một đêm mưa
Hôm qua ngoài ruộng lúa chưa chín vàng
Mưa nắng thuận xưa chừng khó được
Đều gắng công chồng trước vợ sau
Chợt mưa nắng ngài nở mau
Vợ hai dệt vợ cả vào quay tơ
Vợ hai rỗi điểm tô chút ít
Vợ cả là người biết lo toan
Bữa cơm cũng chẳng kịp ăn
Bao nhiêu vất vả mới an việc tằm
Vợ ba mới việc làm thư thả
Chơi với em vui để qua ngày
Năm sau mong tựa năm này
Dư ra hai mạch lại đầy tơ bông
Vợ ba biết cùng chồng gánh vác
Vợ cả ra chăm sóc mẹ chồng
Bài này tuyển từ Giang Hồ Trường Ông tập quyển 9, bản Tứ khố toàn thư, là một bài ca phản ánh sinh hoạt vào năm được mùa của nhà nông. Một mặt là gió hoà mưa thuận, một mặt là cả nhà làm lụng vất vả, thế là xuất hiện tình cảnh mà Mạnh Tử đã từng nói “Lạc tuế chung thân bão”. Lúc này tác giả đang làm tri châu Phòng Lăng, Hồ Bắc.
[1] Đại mạch và tiểu mạch.