Hồi 03

Thể thơ: Lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 29/06/2005 11:08

[1] Theo truyền thuyết trong cung trăng có chị Hằng Nga, nên thường gọi trăng là “gương Nga”.
[2] Ánh trăng vàng dọi xuống ngấn nước.
[3] Xóm bên đông, nơi có con gái đẹp ở, cũng giống nghĩa chữ “tường đông” (Là bức tường ở phía đông. Thời xưa con gái thường ở nhà phía đông. Đây dùng chữ “tường đông” để chỉ chỗ có con gái đẹp ở). Cả câu ý nói cây hải đường ở xóm đông ngả ngọn xuống.
[4] Bóng trăng.
[5] Chỉ Đạm Tiên.
[6] Chỉ Kim Trọng.
[7] Lan can.
[8] Người con gái xinh đẹp.
[9] Yểu điệu.
[10] Thanh tú tưới tắn.
[11] Ý nói mặt và thân hình người tiểu kiều đó như có sự và tuyết in phủ lấy.
[12] Chỉ gót chân người đẹp. Đông Hôn Hầu nhà Tề thời Nam Bắc triều rất yêu quí phi họ Phan, từng đúc hoa sen bằng vàng lát xuống nền nhà, để cho nàng đi lên rồi khen rằng: “Bộ bộ sinh liên hoa” (Mỗi bước đi nở ra một hoa sen).
[13] Tiếng cổ, có nghĩa là đi từ từ chậm chậm, chập chờn mờ tỏ.
[14] Đời Tần có một người đánh cá chèo thuyền ngược theo một dòng suối đi mãi tới một khu rừng trồng toàn đào, thấy nơi đó có một cảnh sống tuyệt đẹp như nơi tiên ở. Người sau dùng chữ “nguồn đào” hay “động đào” để chỉ cảnh tiên.
[15] “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu” (cùng một thứ tiếng thì ứng với nhau, cùng một loại khí thì tìm đến nhau).
[16] Hàn là nghèo, gia là mọn, nhà xoàng, lạnh lẽo, nói khiêm tốn.
[17] Phía trời đàng tây, hoặc cánh đồng phía tây.
[18] Trông xuống, chiếu cố đến nhau.
[19] Ban xuống, ban cho. Cả câu ý nói hai bài thơ của Kiều lời đẹp ý hay, thật quý báu như là ném cho những hạt châu, gieo cho những thỏi vàng vậy.
[20] Đoạn trường: đứt ruột, chỉ sự đau đớn bi thương. Sổ đoạn trường: sổ ghi tên những người phụ nữ bạc mệnh.
[21] Quả là kết quả. Nhân là nguyên nhân, ý nói duyên (tốt). hay kiếp (xấu) cũng là có nhân với quả cả.
[22] Tú khẩu, cẩm tâm]Miệng thêu, lòng gấm. Ý nói thơ Kiều làm rất hay.
[23] Nhiều cơn.
[24] Màn có thêu chim loan.
[25] Chỉ vào bà mẹ. Huyên là cây hoa hiên, theo thuyết cổ, có tính chất làm quên sự lo phiền.
[26] Ví với người đẹp, giọt mưa ví với giọt nước mắt.
[27] Nuôi dưỡng và sinh ra, chỉ công ơn cha mẹ.
[28] Điều thấy trong mộng.
[29] Dòng nước mắt. Tương là tên một con sông ở tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) chảy vào hồ Động Đình. Ngày xưa, vua Thuấn đi tuần thú, chết ở phương xa, hai người vợ vua là Nga Hoàng và Nữ Anh đi tìm, đến ngồi trên bờ sông Tương, khóc rất thảm thiết, nước mắt vẩy ra những khóm trúc xung quanh, làm cho trúc đó hoá thành những điểm lốm đốm. Về sau, các nhà văn thường dùng chữ mạch Tương, giọt Tương để chỉ nước mắt phụ nữ.

Hồi 03

Tác giả: Nguyễn Du - 阮攸