26/04/2024 17:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 19/02/2006 08:21
Nguyên tác
白日登山望烽火，
黃昏飲馬傍交河。
行人刁斗風沙暗，
公主琵琶幽怨多。
野營萬里無城郭，
雨雪紛紛連大漠。
胡雁哀鳴夜夜飛，
胡兒眼淚雙雙落。
聞道玉門猶被遮，
應將性命逐輕車。
年年戰骨埋荒外，
空見葡萄入漢家。
Phiên âm
Bạch nhật đăng sơn vọng phong hoả,
Hoàng hôn ẩm mã bạng Giao Hà[1].
Hành nhân điêu đẩu phong sa ám,
Công chúa tỳ bà[2] u oán đa!
Dã doanh vạn lý vô thành quách,
Vũ tuyết phân phân liên đại mạc.
Hồ nhạn ai minh dạ dạ phi,
Hồ nhi nhãn lệ song song lạc.
Văn đạo Ngọc Môn[3] do bị già,
Ứng tương tính mệnh trục Khinh xa[4].
Niên niên chiến cốt mai hoang ngoại,
Không kiến bồ đào[5] nhập Hán gia.Dịch nghĩa
Ban ngày lên núi nhìn ngọn lửa báo hiệu,
Hoàng hôn thì cho ngựa uống nước bên thành Giao Hà.
Người đi nghe tiếng mõ khua trong gió cát mịt mờ.
U oán thay tiếng đàn tỳ bà của nàng công chúa!
Doanh trại ở nơi hoang dã nghìn dặm không có thành quách.
Mưa tuyết ùn ùn bao phủ khắp miền sa mạc rộng lớn.
Chim nhạn đất Hồ đêm đêm bay kêu lên bi thảm,
Người đất Hồ đôi mắt lệ chảy hai hàng.
Nghe nói ải Ngọc Môn quan vẫn còn bị vây khốn.
Có lẽ phải bỏ tính mệnh mà đi theo tướng Khinh xa.
Năm này qua năm khác, xương chiến sĩ vẫn chôn vùi ở ngoài nơi hoang dã,
Chỉ thấy những trái nho đem về cho nhà Hán mà thôi.Bản dịch của Lang Xet Tu @www.maihoatrang.com
Ngày vắng lên non trông lửa hiệu
Chiều về cho ngựa uống sông Giao
Người đi tiếng mõ khua gió cát
Tỳ bà công chúa não nùng sao!
Đồn trơ muôn dặm không thành quách
Sa mạc tơi bời mưa tuyết bay
Nhạn Hồ sải cánh đêm kêu thảm
Khách Hồ đôi mắt lệ vơi đầy.
Nghe nói Ngọc quan còn bị hãm
Mạng này đành theo gửi Khinh xa
Tháng năm xương lính vùi hoang địa
Chỉ thấy bồ đào tiến Hán gia.
[1] Thành cổ Giao Hà ở Tân Cương. Không tìm thấy con sông nào có tên là Giao Hà ở Tân Cương.
[2] Công chúa Tế Quân 細君, con của Giang Đô vương Lưu Kiến 江都王劉建, bị Hán Võ Đế 漢武帝 gả cho vua nước Ô Tôn 烏孫 ở Tây Vực. Khi đi đường vua sai gẩy đàn tỳ bà để giải khuây cho công chúa.
[3] Hán Võ Đế 漢武帝 sai tướng quân Lý Quảng Lợi 李廣利 đi chinh phạt nước Đại Uyên 大宛 ở Tân Cương. Lý thấy chiến tranh bất lợi bèn dâng sớ xin bãi binh. Hán đế giận quá, sai sứ đến ngăn ở Ngọc Môn quan và hạ lệnh chém những binh sĩ nào dám lui vào trong cổng Ngọc Môn.
[4] Tên một chức tướng quân thời Hán Vũ Đế lập ra, ở đây dùng phiếm chỉ tướng chỉ huy.
[5] Cây nho. Hán đế chinh phạt nước Đại Uyên, Tân Cương 4 năm. Sau đồng ý cho Đại Uyên được hằng năm triều cống ngựa, cây nho để trồng ở Trung Nguyên mới chịu bãi binh.