20/04/2024 07:00Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 10/05/2021 12:39
Nguyên tác
萬死投荒昨悼君，
南冠今我亦云云。
不須更酒新亭淚，
鴻貉而今此一聞。
Phiên âm
Vạn tử đầu hoang tạc điệu quân,
Nam quan[1] kim ngã diệc vân vân.
Bất tu canh tửu Tân Đình lệ,
Hồng lạc nhi kim thử nhất văn.Bản dịch của Huỳnh Thúc Kháng
Đày hoang đảo, trước thế người sau,
Mũ áo ta nay cũng chức tù.
Thôi chớ Tân Đình rơi giọt lệ,
Ngàn năm sử Việt ấy trương đầu.
Năm 1908, Huỳnh Thúc Kháng bị đày ra Côn Đảo. Lúc đầu, ông tưởng sẽ gặp Phan Chu Trinh ở đó, nhưng lúc tới nơi thì biết cụ Phan đã được cho ra ở ngoài làng An Hải trên đảo đó, tự do làm ăn không bị giam trong tù. Ngay hôm mới đến, Huỳnh Thúc Kháng đang ở trong tù thì có người ở ngoài ném vào mảnh giấy, mở ra xem thì là thư của cụ Phan viết: “Thoạt nghe tin anh em ra đây, dậm chưn van trời một tiếng! Đoạn, tự nghĩ rằng anh em vì quốc dân mà hy sanh đến phải ra đây, chắc là có trăm điều vui mà không có chút gì buồn, đây là một trường học thiên nhiên, mùi cay đắng trong ấy, làm trai giữa thế kỷ 20 nầy, không thể không nếm cho biết...” Nhân đó Huỳnh Thúc Kháng làm hai bài thơ này.
Hai bài thơ được chép trong Thi tù tùng thoại, không có đề tựa. Tiêu đề do người đăng tự đặt.
[1] Nguyên lúc cụ Phan ra đảo, ăn mặc, nói năng và cử chỉ đều khác bọn tù thường, ma-tà và bọn tù kia nghe nói cụ ở ngoài triều làm quan, nên gọi là “quan to”. Vì vậy, nên thấy nhóm Huỳnh Thúc Kháng ăn nói giống cụ Phan đều gọi là “tụi quan to”.