Phong vũ

風雨

Bài thơ này Trương Thái Điền 張採田 trong Ngọc Khê Sinh niên phả hội tiên 玉谿生年譜會箋 (cuối đời Thanh) cho là làm năm Đại Trung thứ 11 (857), tức chỉ một năm trước khi Lý Thương Ẩn qua đời. Thời gian này ông đang lưu lạc khắp nơi nhờ cậy vào các người quen, nhưng bị mắc kẹt giữa hai phe phái mà không được trọng dụng.

[1] Theo Trương Duyệt 張說 trong Quách Đại Công hành trạng 郭代公行狀, Quách Chấn 郭震 là người có chí lớn, năm 18 tuổi đã đỗ tiến sĩ. Võ Tắc Thiên nghe tên gọi đến hỏi về thơ văn đã làm. Chấn bèn dâng lên bài này, còn có tên Cổ kiếm thiên 古劍篇, viết về thanh kiếm quý nhưng sau bị lưu lạc chôn dưới Nghiệp Thành, ý chỉ người tài mong chờ được trọng dụng. Võ hậu xem xong rất thích, từ đó Chấn được trọng dụng, sau làm đến Tể tướng.
[2] Câu này vừa chỉ thanh bảo kiếm lưu lạc, cũng vừa tự chỉ bản thân tác giả.
[3] Ám chỉ ông tuổi đã già yếu. Câu này ý nói ông đến tận khi già vẫn trắc trở quan lộ, có hoài bão mà không thực hiện được.
[4] Nhà của người giàu có. Câu này có ý ám chỉ những người quyền thế thì tự nhiên sẽ được cất nhắc.
[5] Theo Trương Thái Điền, ở đây chỉ Trịnh Á 鄭亞, người đã tiến cử ông nhưng sau lại bị biếm mất chức. Phùng Hạo 馮浩 trong Ngọc Khê Sinh niên phả 玉溪生年譜 (đời Thanh) lại cho rằng ở đây chỉ người vợ họ Vương của Lý Thương Ẩn, do chuyện phe phái chính trị mà bị liên luỵ.
[6] Chỉ Lệnh Hồ Đào 令狐綯, bạn học từ thời trẻ và từng tiến cử ông, nhưng về sau trở nên lạnh nhạt do Lý Thương Ẩn lấy con gái của Vương Mậu Nguyên 王茂元 là phe đối nghịch của Đào. Những năm cuối đời, Lý Thương Ẩn nhiều lần viết thơ và gửi thư cho Đào để phân trần nhưng đều không được đoái tới.
[7] Hán Cao Tổ dời Phong Phố, lập ra Tân Phong, giờ ở đông bắc huyện Lâm Đồng, tỉnh Thiểm Tây, là nơi nổi tiếng nấu rượu ngon. Theo Cựu Đường thư, Mã Chu 馬周 lúc hàn vi bèn ra Trường An, lúc ngụ ở quán trọ Tân Phong, chủ quán coi thường không đoái hoài mà chỉ tiếp các khách buôn. Ông buồn chán bèn gọi một đấu tám thăng rượu một mình uống tiêu sầu, khiến chủ quán phải kinh ngạc. Khi đến kinh đô, ông ở trong phủ của Trung lang tướng Thường Hà 常何, viết giúp Hà hai mươi tấu chương. Đường Thái Tông xem tấu thấy hợp lẽ bèn cho gọi và phong vào Môn Hạ tỉnh, sau làm đến Giám sát ngự sử. Câu này ý nói Lý Thương Ẩn mong có thời cơ thi triển tài năng được như Mã Chu.
[8] Rượu Tân Phong nổi tiếng ngon và quý. Thơ Vương Duy, bài Thiếu niên hành: “Tân Phong mỹ tửu đẩu thập thiên” 新豐美酒斗十千 (Rượu ngon Tân Phong một đấu giá mười ngàn).